A może coś innego? Współczesność na Wawelu

Zamek Królewski na Wawelu zaprasza na wyjątkową podróż przez mało znany, a niezwykle intrygujący rozdział własnej historii. Wystawa „A może coś innego? Współczesność na Wawelu” odkrywa przed publicznością kolekcję polskiego malarstwa współczesnego – dzieł twórców, którzy na trwałe zapisali się w historii sztuki XX i XXI wieku.

Choć wawelski zbiór obrazów powstałych po 1945 roku jest stosunkowo niewielki, kryje w sobie prace wybitnych artystów – m.in. Jerzego Nowosielskiego, Jonasza Sterna, Tadeusza Brzozowskiego, Edwarda Dwurnika czy Marcina Maciejowskiego. To kolekcja niemal nieznana – zarówno specjalistom, jak i szerokiej publiczności – a jej prezentacja staje się pretekstem do postawienia pytania: czy współczesna sztuka powinna znaleźć stałe miejsce w królewskiej rezydencji, której największym skarbem jest przeszłość?

Wystawa ukazuje, że otwartość na nowe idee była obecna na Wawelu już w latach 60. i 70. XX wieku – poprzez współpracę z projektantami, architektami wnętrz czy organizację wystaw z udziałem żyjących artystów. To właśnie wtedy zaczęto budować kolekcję malarstwa współczesnego, sięgając po dzieła różnorodne stylistycznie, w różnorodny sposób łączące się z królewską rezydencją i dziełami sztuki obecnymi w zbiorach Muzeum.

Narracja ekspozycji prowadzi zwiedzających od pierwszych powojennych inicjatyw muzeum, poprzez zakupy i wystawy lat 70. i 80., aż po XXI wiek, kiedy do zbiorów trafiły prace Edwarda Dwurnika, Marcina Maciejowskiego czy Łukasza Stokłosy.

Prologiem wystawy będzie „Wizyta na Wawelu” – obraz Marcina Maciejowskiego, w którym autor stawia pytanie: „Może jakiś arras byłoby miło zobaczyć na żywo, nie sądzisz?”. Odpowiadamy na nie przewrotnym pytaniem tytułowym: „A może coś innego?” – zachęcając odbiorców do spojrzenia na Wawel z perspektywy nowoczesności, dostrzegając też, że sztuka współczesna na Wawelu wcale nie jest nowym konceptem. Epilogiem stanie się dzieło Magdaleny Miłoś, inspirowane wawelskimi arrasami, które symbolicznie łączy przeszłość z teraźniejszością. Ostatnia część ekspozycji stanie się także przestrzenią dialogu – miejscem, w którym każdy zwiedzający będzie mógł wyrazić swoją opinię o obecności współczesnej sztuki na Wawelu.

Wystawie towarzyszyć będzie katalog zbiorów „Polskie malarstwo olejne po 1945 roku w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu”.

Kuratorka wystawy – Lidia Brzyska.

11 października 2025 | Wizyta na Wawelu | warsztaty rysunkowe z Marcinem Maciejowskim

• godz. 12–14
• odbiorcy: dorośli
• miejsce zbiórki: wejście na wystawę „Zamek I”
• wstęp: 40 zł, sprzedaż online

Inspiracją do działania będzie prezentowany na wystawie obraz Marcina Maciejowskiego pt. Wizyta na Wawelu oraz „rysunki wawelskie”. W czasie warsztatów uczestnicy będą spacerować w towarzystwie artysty oraz kuratorki wystawy przez komnaty I i II piętra. Rysunek stanie się narzędziem do interpretacji przestrzeni i atmosfery zamkowych wnętrz.
Prowadzenie:
Lidia Brzyska – kuratorka wystawy „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”, pracuje w Dziale Badań Dziejów Wawelu ZKnW. Studiowała w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, obecnie kontynuuje edukację w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych UJ. Jest autorką (wraz z Justyną Osuch) katalogu Polskie malarstwo olejne po 1945 roku w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu.
Marcin Maciejowski – malarz i rysownik, absolwent krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, laureat nagrody Paszporty „Polityki”. W latach 2000–2010 współpracował z magazynem „Przekrój” – tworzył okładki i ilustracje, a w swojej autorskiej rubryce komentował rysunkami polską rzeczywistość: sztukę, sport i politykę. Prace Maciejowskiego pozostają w otwartym dialogu zarówno ze współczesnością, sprawami dnia codziennego, kulturą masową, jak i tradycją artystyczną, szczególnie malarstwem dawnych mistrzów.
Maria Prawelska – animatorka kultury, absolwentka krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, adiunkt w Dziale Interpretacji Sztuki ZKnW. Stypendystka MKiDN (2019, 2020 i 2023) oraz stypendystka Miasta Krakowa (2020). Laureatka nagrody Miasta Krakowa Animator Roku 2025.

25 lutego 2026 | Jasny przekaz | warsztaty plakatu z Joanną Tyborowską

• godz. 17
• odbiorcy: dorośli
• miejsce zbiórki: wejście na wystawę „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”
• wstęp: 40 zł, sprzedaż online

Zapraszamy na warsztaty, które pozwolą uczestnikom przenieść inspiracje ze sztuki prezentowanej na wystawie na własne projekty graficzne. Warsztaty to okazja, by przyjrzeć się, jak dzieła współczesnych artystów mogą inspirować do wizualnego opowiadania historii i jak sztuka może wpływać na projektowanie graficzne.
Prowadzenie:
dr Joanna Tyborowska – absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dyplom magisterski zrealizowała w Pracowni Liternictwa i Typografii na Wydziale Grafiki (gdzie pracowała jako asystentka w latach 2010–2014). Projektantka z zamiłowaniem do typografii użytkowej i artystycznej, zajmuje się plakatem, grafiką wydawniczą oraz identyfikacją wizualną. Finalistka prestiżowych konkursów skupiających twórców plakatów m.in. w Chinach, Boliwii, Finlandii, Ekwadorze i Hong Kongu. Stypendystka Miasta Tarnowa w roku 2017.

10 stycznia 2026 | Opowieść koloru | warsztaty malarskie z Magdaleną Miłoś

• godz. 10
• odbiorcy: dzieci i młodzież od 10 do 13 r.ż.
• miejsce zbiórki: wejście na wystawę „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”
• wstęp: 40 zł, sprzedaż online

Zapraszamy dzieci i młodzież na warsztaty malarskie z Magdaleną Miłoś. Uczestnicy obejrzą obraz artystki z cyklu Hymn o miłości, a następnie poszukają źródeł jej inspiracji w arrasach przedstawiających faunę i florę. W pracowni młodzi twórcy podejmą próby obserwacji powidoków barw. Z przygotowanej teczki z figurami zwierząt wybiorą motywy fauny do swoich obrazów, jak w dawnych manufakturach arrasów. Spróbują budować kolor, materię i przestrzeń obrazu, reagując na wcześniejsze doświadczenia. Warsztaty staną się okazją, by spojrzeć na Wawel jako na źródło współczesnych inspiracji artystycznych i odkryć w sobie twórcze możliwości.
Prowadzenie:
Magdalena Miłoś – absolwentka studiów na Wydziale Malarstwa i Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie oraz Studiów Podyplomowych w Katedrze Scenografii ASP. Dyplom z wyróżnieniem z malarstwa pod kierunkiem prof. Leszka Misiaka i aneks z ceramiki pod kierunkiem prof. Czesława Dźwigaja w 2001 roku, dyplom z wyróżnieniem ze scenografii pod kierunkiem Krystyny Zachwatowicz-Wajdy w 2005 roku. Wybrane nagrody i wyróżnienia: stypendium prof. Jana Szancenbacha w Paryżu, nagrody w konkursie „Sacrum w Sztuce”, Grand Prix VIII Salonu BWA Tarnów, Wyróżnienie X salonu BWA Tarnów. Działa w dziedzinie malarstwa (instalacje i obiekty malarskie), rzeźby oraz projektów architektonicznych. Obszarami jej eksploracji i inspiracji są przyroda, sztuka i sztuka ludowa.
https://www.facebook.com/profile.php?id=100000047312617
https://www.instagram.com/magdalena_milos
Julia Szablowska – studentka kognitywistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Kreuje nowe sposoby integracji ludzi i zainteresowania dzieci nauką. Zaangażowana w projekty i inicjatywy lokalnych społeczności. Uczestniczka programu dla młodzieży „Równać szanse” i „Tarnowska Liga Debatancka”. Pasjonatka lotnictwa.

13 listopada 2025 | Grafika od A do Z | warsztaty linorytu

• godz. 17
• odbiorcy: młodzież, dorośli
• miejsce zbiórki: wejście na wystawę „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”
• wstęp: 60 zł, sprzedaż online

Zapraszamy na wyjątkowe spotkanie z grafiką warsztatową. Podczas zajęć będzie można poznać od podstaw technikę linorytu – od projektu, przez wycinanie matrycy, aż po samodzielny druk. Inspiracją do pracy będą dzieła prezentowane na wystawie „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”. To doskonała okazja, by dowiedzieć się więcej o historii i współczesnych zastosowaniach linorytu oraz stworzyć własną, unikalną odbitkę.
Prowadzenie:
Barbara Mateja – artystka, pedagożka, nauczycielka Montessori i edukatorka w Zamku Królewskim na Wawelu. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie w 2018 roku ukończyła scenografię. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na rok 2023 w dziedzinie animacja i edukacja kulturalna. Oprócz rzemiosła (tkactwo, plecionkarstwo, ceramika, dziania) czy grafiki warsztatowej uprawia szlachetne techniki fotograficzne. 

23 listopada 2025 | Współczesność na Wawelu | warsztaty dla osób z demencją

• godz. 10-12
• wiek uczestników: od 60. roku życia
• miejsce zbiórki: na dziedzińcu arkadowym przy wejściu na wystawę
• wstęp: 1 zł, sprzedaż online; opiekun osoby starszej z demencją uczestniczy w warsztatach bezpłatnie

Oprowadzanie po wystawie „Współczesność na Wawelu” połączone z kreatywnymi warsztatami. Uczestnicy zwiedzą ekspozycję czasową prezentującą współczesne dzieła sztuki. Następnie zainspirowani eksponatami wezmą udział w warsztatach, podczas których stworzą własne dzieła.

23 listopada 2025 | Co tu się dzieje? | zajęcia sensoryczne dla dzieci z niepełnosprawnościami

• godz. 10
• odbiorcy: dzieci w wieku 7–12 lat
• miejsce zbiórki: wejście na wystawę „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”
• wstęp: 20 zł, sprzedaż online

Zapraszamy dzieci na twórcze warsztaty plastyczne inspirowane obrazem Wawel Edwarda Dwurnika. Artysta znany był z barwnych, fantazyjnych widoków miast, pełnych ruchu i świadczących o bogatej wyobraźni twórcy. Podczas spotkania uczestnicy przyjrzą się jego dziełu, a następnie stworzą własne „miasta marzeń” – pełne niezwykłych budowli, bajkowych postaci i fantastycznych kolorów. Efektem będzie wspólna galeria, w której każdy stanie się architektem swojego wyjątkowego świata. Warsztaty nie wymagają umiejętności plastycznych – liczy się pomysł, wyobraźnia i dobra zabawa! Zajęcia mają charakter sensoryczny, dlatego zapraszamy szczególnie dzieci z niepełnosprawnościami intelektualnymi.
Prowadzenie:
Agata Babula – pedagożka i artystka plastyczka, absolwentka studiów magisterskich na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie (kierunek malarstwo), z wykształceniem pedagogicznym przygotowującym do pracy nauczyciela. Prowadzi warsztaty plastyczne, projekty arteterapeutyczne i kreatywne zajęcia dla dzieci, młodzieży i seniorów. Ma za sobą wiele projektów artystycznych – od spektakli i scenografii, przez wystawy, po różnorodne warsztaty i działania animacyjne. Wierzy, że sztuka otwiera umysły, inspiruje do nieszablonowego myślenia i buduje wrażliwość na piękno świata.

29 i 30 listopada 2025 | Warsztaty z renowacji małych mebli

• godz. 10
• odbiorcy: dorośli
• miejsce zbiórki: wejście na wystawę „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”
• karnet: 300 zł, sprzedaż online

Zapraszamy na wyjątkowe warsztaty z renowacji małych mebli inspirowane twórczością Mariana Sigmunda – projektanta, którego prace można podziwiać na towarzyszącej wydarzeniu wystawie. To okazja, aby nie tylko zobaczyć oryginalne projekty, ale także samodzielnie spróbować pracy z drewnem, odkryć tajniki odświeżania i pielęgnacji mebli oraz nadać im nowe życie. Podczas zajęć uczestnicy, pracując na własnych niewielkich meblach, poznają podstawowe techniki renowacyjne (czyszczenie, szlifowanie, zabezpieczanie powierzchni), dowiedzą się, jak odpowiednio dobierać materiały i narzędzia.
Prowadzenie:
Daniel Stoiński – kulturoznawca, pasjonat i czeladnik tradycyjnego rzemiosła, właściciel autorskiej pracowni renowacji mebli Daniel Stoiński Redesign oraz sklepu z powojennym designem Pikasy Sklep. Od lat prowadzi stolarsko-tapicerskie warsztaty i szkolenia m.in. na Wydziale Sztuki Uniwersytetu KEN w Krakowie. Ekspert w programie telewizyjnym TV4 Łowcy skarbów. Kto da więcej. Prywatnie kolekcjoner powojennego wzornictwa.

4 marca 2026 | Otoczenie ma znaczenie | warsztaty projektowania wnętrz dla rodzin z dziećmi

• godz. 17–18.30
• odbiorcy: rodziny z dziećmi od 6 do 12 r.ż.
• miejsce zbiórki: wejście na wystawę „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”
• wstęp: 30 zł, sprzedaż online

Zapraszamy rodziny z dziećmi na warsztaty, które pokażą, jak sztuka i dizajn kształtują przestrzeń wokół nas. Na wystawie uczestnicy poznają inspiracje projektowe, zobaczą, jak różne rozwiązania artystyczne wpływają na otoczenie, i przekonają się, jak ważna jest rola dizajnu w codziennym życiu. W części warsztatowej każdy będzie miał szansę wcielić się w rolę projektanta – poznamy podstawy projektowania wnętrz i spróbujemy zaplanować własną przestrzeń, tworząc aranżacje pełne pomysłów i kolorów.
Prowadzenie:
Katarzyna Szymańska – projektantka wnętrz, absolwentka krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, właścicielka pracowni projektowej KUMASDESIGN, stypendystka École Boulle w Paryżu. Posiada wieloletnie doświadczenie w projektowaniu przestrzeni publicznych i prywatnych.

• godz. 11
• odbiorcy: młodzież, dorośli
• miejsce zbiórki: wejście na wystawę „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”
• wstęp: 20 zł, sprzedaż online
   bilety na 25 X 2025

• godz. 11
• odbiorcy: młodzież, dorośli
• miejsce zbiórki: wejście na wystawę „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”
• wstęp: 20 zł, sprzedaż online

• godz. 16
• odbiorcy: młodzież oraz dorośli posługujący się PJM
• miejsce zbiórki: wejście na wystawę „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”
• wstęp: 15 zł, sprzedaż online

• godz. 18
• odbiorcy: dorośli
• wykład online

• godz. 18
• odbiorcy: dorośli
• miejsce zbiórki: przed budynkiem numer 5
• wstęp: wolny, obowiązuje rezerwacja miejsc (formularz)

• godz. 11–12 i 13–14
• odbiorcy: bez ograniczeń wiekowych
• miejsce zbiórki: oznaczone stanowisko w przestrzeni wystawy „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”
• wstęp: w cenie biletu na wystawę

• godz. 17
• odbiorcy: młodzież, dorośli
• miejsce zbiórki: wejście na wystawę „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”
• wstęp: 15 zł, rezerwacja miejsc za pośrednictwem strony Festiwalu (link), zakup biletów w biurze rezerwacji Zamku Królewskiego na Wawelu