30 lat na wawelskim wzgórzu

16 grudnia 2019

zabytkowa sala zamku, na ścianie arrasy, mężczyzna siedzi w fotelu, z boku bukiet róż we flakonie
Prof. Jan Ostrowski obchodzi jubileusz 30-lecia pracy na stanowisku Dyrektora Zamku Królewskiego na Wawelu
Gromadzenie, opracowanie i udostępnianie zbiorów – podstawowe cele instytucji muzealnej. Do ich realizacji niezbędni są wykształceni pracownicy, ale także odpowiednie zaplecze materialne – budynki i fundusze. Kiedy w 1989 roku Jan Ostrowski przejmował kierowanie jedną z najważniejszych w Polsce instytucji kultury w historycznej siedzibie, wiele spraw związanych z jej funkcjonowaniem wymagało naprawy.
Reorganizując strukturę muzeum stworzył od podstaw dział konserwatorsko-techniczny, który przejął pieczę nad budowlami i terenem instytucji. Z upoważnienia wojewody pełnił także funkcję Konserwatora Zabytków Wzgórza Wawelskiego. Pod Jego kierunkiem został przeprowadzony program rewaloryzacji wszystkich budowli i terenów na wzgórzu, dzięki któremu stan i wygląd Wawelu zmieniły się nie do poznania. Prace badawcze, archeologiczne i historyczne, prowadzone przy tej okazji, radykalnie powiększyły wiedzę na temat Wawelu. Urządzono i wzorowo wyposażono działające w muzeum pracownie konserwatorskie, a także magazyny dla zbiorów muzealnych, biblioteki i archiwum. Rozległymi pracami konserwatorskimi został objęty także zamek w Pieskowej Skale, będący oddziałem wawelskiego muzeum.
W rezultacie Zamek Królewski na Wawelu, choć działa w budynkach zabytkowych o niewielkiej powierzchni i ograniczonych możliwościach modernizacji, otrzymał najlepsze możliwe warunki do prowadzenia działalności muzealnej, konserwatorskiej i naukowej.

Muzeum wawelskie prowadząc spójną strategię zakupów, skoncentrowaną na kilku wybranych obszarach i obejmującą rynki zagraniczne, powiększyło o 1/3 swe zbiory. Jednym z najważniejszych wydarzeń było przyjęcie, konserwacja, opracowanie i wyeksponowanie kolekcji Lanckorońskich, a także pozyskanie biblioteki Sapiehów z Krasiczyna – ostatniego wielkiego księgozbioru magnackiego, pozostającego w rękach prywatnych.

Muzeum wydaje obszerne, dwujęzyczne katalogi drukowane, które objęły znaczną część kolekcji. Towarzyszą temu katalogi wystaw, opracowania monograficzne i problemowe, a także czasopisma naukowe, na czele z rocznikiem "Studia Waweliana".
W 2005 roku zakończono proces przenoszenia na nośnik cyfrowy inwentarza muzealnego, sporządzonego w programie Musnet. Było to pierwsze tego rodzaju osiągnięcie w muzealnictwie polskim.

Za dyrekcji Jana Ostrowskiego poszerzono powierzchnię ekspozycyjną komnat I piętra, Skarbca i Zbrojowni, a także uruchomiono nowe ekspozycje w Pieskowej Skale. W zasadniczy sposób poprawiono organizację zwiedzania oraz obsługę turystów i innych klientów muzeum, czego materialnym przejawem jest min. Centrum Promocji i Informacji.

Profesor Ostrowski uczestniczył także w przygotowaniu licznych wystaw czasowych, z których warto wymienić „Tyniec. Sztuka i kultura benedyktynów od w. XI do XVIII”(1994), „Kraków 1000-2000” (2000), „Polski Korona”, „Wawel Narodowi Przywrócony” (2005), „Na znak świetnego zwycięstwa” (2010) oraz kilka ekspozycji w USA, Kanadzie, Włoszech, Japonii, a zwłaszcza na Litwie.

Cytując wypowiedź wicedyrektora prof. dr hab. Marcina Fabiańskiego:
„Ze względu na historię i ładunek emocjonalny, znaczenie Zamku Królewskiego na Wawelu daleko wykracza poza kwestie artystyczne. Rozumie się więc samo przez się, że dbałość o ten skarb kultury narodowej jest polską racją stanu i obowiązkiem patriotycznym. A skoro dzisiejszy stan naszej instytucji jest lepszy niż kiedykolwiek wcześniej od czasów królewskich, to trzeba stwierdzić, że Jan Ostrowski swoją ważną misję na Wawelu wypełnił wzorowo”.

Kraków, 16 grudnia 2019
Zdjęcia z uroczystości Jubileuszu, Sala Senatorska Zamku.
Fot. A. Stankiewicz.