Początek eksploracji nawarstwień Wawelskiego Wzgórza sięga XIX wieku, a ich kontynuacja do dnia dzisiejszego wciąż dostarcza nowych odkryć.
Pierwsze badania architektoniczne pałacu królewskiego przeprowadził w latach 1881–1882 architekt Tomasz Pryliński, opracowując na zlecenie władz Galicji projekt odnowienia zamku.
Prace konserwatorskie rozpoczęły się w roku 1905. Utworzono wtedy specjalną instytucję – Kierownictwo Restauracji Zamku Królewskiego na Wawelu.
Prace konserwatorskie na terenie dawnych ogrodów objęto nadzorem działu archeologii w 1999 roku.
Od chwili powstania wawelskiego muzeum konserwacja stanowi istotną część jego działalności.
Zamek Królewski na Wawelu wydaje prace naukowe i popularnonaukowe, przewodniki, materiały źródłowe i edukacyjne.