Pomysł narodził się podczas zwiedzania Pinakoteki di Brera w Mediolanie, gdzie w ramach projektu Hidden in plain sight na siatkach magazynowych prezentowane było XX-wieczne malarstwo nieprzystające do charakterystyki zbiorów tego muzeum, dotychczasowo skrywane w magazynach. Zapoznanie się z ideami tego projektu spowodowało, że i my zaczęłyśmy się zastanawiać, ile obiektów ze zbiorów wawelskiego muzeum i z jakich powodów nigdy nie ujrzało światła dziennego. Wiedząc, że takich dzieł jest wiele, udało nam się wyodrębnić grupy tematyczne, a więc motywy łączące poszczególne przedmioty. W ten sposób zdecydowałyśmy, aby zaprezentować je w historycznych przestrzeniach zamku, mając nadzieję, że taka ekspozycja przywróci im pamięć.

Każdy z nich opowiada własne historie, które różnią się między sobą i poruszają różne wątki. W ramach “miłosnej” odsłony naszą uwagę szczególnie przyciągnął pierścionek powstały we Francji ok. 1863 r., stanowiący przykład biżuterii patriotycznej, a przez to wyrazu miłości do ojczyzny, oraz niezwykle intymny wizerunek Marii Kazimiery nawiązujący do miłosnej korespondencji z Janem III Sobieskim i XVII-wiecznego poematu Astreia Honoriusza d’Urfé.

Interesująca dla nas jest również szabla (tasak) prezentowana w ramach edycji WINO, której ekspozycja sprowokowała naukową dyskusję opiekunów zbiorów militariów na temat jej przeznaczenia.

Tak, w ramach wystawy zaprezentowanych zostanie kilka obiektów nigdy wcześniej nieeksponowanych. Wśród nich wymienić można fragmentarycznie zachowany XVI-wieczny kafel oraz książki pochodzące z biblioteki Sapiehów w pałacu w Krasiczynie, która w zbiorach Zamku znajduje się od 1953 roku – pierwotnie jako depozyt, w 2013 odkupiona od spadkobierców. W 2025 roku będą to: Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare, Ukrainky z nutoju Tymka Padurry oraz Piosennik jutrzenki zawierający pieśni, piosenki i wiersze potępiające pijaństwo, karciarstwo i socyalizm zebrane przez Józefa Chociszewskiego.

Jak każde muzeum, Zamek Królewski na Wawelu posiada własną charakterystykę kolekcji i odpowiadającą jej politykę zakupów, wynikającą z historii nie tylko miejsca, ale i samej instytucji, a także aktualnych koncepcji wystawienniczych. Koncepcje te ulegają czasem zmianie i choć obecnie dzieła sztuki są z reguły nabywane z myślą o ich stałej ekspozycji, może się zdarzyć, że z różnych względów prezentowane są tylko czasowo. Oprócz celowej polityki zakupów, zbiory muzealne powiększane są o dary czy przekazy, które do charakteru kolekcji mogą nie pasować bądź też obecnie nie ma dla nich przestrzeni ekspozycyjnej, dlatego pozostają w magazynie.

Muzea realizują swoją misję również poprzez gromadzenie i ochronę dzieł sztuki, więc czasem przyjmują do swych kolekcji obiekty nie z myślą o ekspozycji, a ich zabezpieczeniu – w takim wypadku magazyny mogą służyć jako miejsce oczekiwania na konserwację. Dzięki takim projektom jak nasz, niektóre z nich mają okazję być zaprezentowane szerszej publiczności.

Najstarszym eksponatem prezentowanym w 2025 roku jest kafel wypełniający z przedstawieniem dudziarza pod arkadą pochodzący z 1 ćwierci XVI wieku. Obiekt eksponowany będzie podczas edycji MUZYKA.

Wykorzystanie obiektów magazynowych zależy od realizowanych projektów i wystaw; każdorazowo warunki związane z ekspozycją są dokładnie analizowane przez konserwatorów i zespół prewencji, który osądza, czy prezentacja danego przedmiotu jest możliwa i w jakich warunkach. Znaczna część dzieł może być wystawiona na krótki czas albo przy dostosowaniu się do specjalnych wytycznych, tj. np. do ograniczonego światła czy w odpowiedniej temperatury. Niezależnie od tego możemy przypuszczać, że jednym z eksponatów, który na zawsze zostanie w magazynie, jest znaleziony w królewskim grobie pukiel włosów Cecylii Renaty (ZKnW-PZS 10396/2).

Obecna edycja (MIŁOŚĆ) prezentuje 7 dzieł, z czego dwie tkaniny były eksponowane wymiennie. W ramach pięciu części projektu eksponowanych będzie łącznie 40 obiektów “magazynowych”.

Najdłużej w magazynie przebywał częściowo zachowany kafel z przedstawieniem dudziarza pod arkadą pochodzący z 1 ćwierci XVI wieku, być może stanowiący dekorację XVI-wiecznych zamkowych pieców kaflowych. Jego fragmenty odnaleziono w 1950 roku podczas badań archeologicznych na dziedzińcu pałacu królewskiego i wtedy też zdeponowano w muzealnym magazynie (wraz z innymi odkrytymi artefaktami - fragmentami ceramiki, dachówek itp.). Nie od razu zorientowano się, że odkryte części należą do tego samego przedmiotu – do tego doszło dopiero w ostatnich latach, kiedy to rozpoczęto szersze badania nad tego typu dekoracją. Dzięki nim udało się połączyć pasujące do siebie drobne fragmenty i uczytelnić wizerunek. Oznacza to, że omawiany przedmiot przebywał w magazynie 75 lat.