Emocje. Lwowska rzeźba rokokowa

Zapraszamy na cykl oprowadzań kuratorskich po wystawie „Emocje. Lwowska rzeźba rokokowa”. Kuratorki wystawy wprowadzą odbiorców w tematykę, ukazując szeroki kontekst rzeźb Johanna Georga Pinsla z kościoła Misjonarzy w Horodence. Spotkania będą również okazją do dyskusji na temat narracji wystawy oraz koncepcji aranżacji.

29 czerwca, godz. 14:00, prowadzenie: Joanna Pałka

9 lipca, godz. 12.00, prowadzenie: dr Agata Dworzak

13 lipca, godz. 14.00, prowadzenie: dr Agata Dworzak

23 lipca, godz. 12.00, prowadzenie: Joanna Pałka

30 lipca, godz. 12.00, prowadzenie: Joanna Pałka

27 sierpnia, godz. 12.00, prowadzenie: Joanna Pałka

3 września, godz. 12.00, prowadzenie: dr Agata Dworzak

10 września, godz. 12.00, prowadzenie: dr Agata Dworzak

14 września, godz. 14.00, prowadzenie: Joanna Pałka

Jahann Georg Pinsel był jednym z najwybitniejszych rzeźbiarzy działających w Rzeczypospolitej w okresie rokoka. Jego monumentalne rzeźby prezentowane w Zamku Królewskim na Wawelu zmuszają odwiedzającego do refleksji nad emocjami.

Uczestnicy warsztatów odwiedzą wystawę, aby poznać tajniki pracy w drewnie, a następnie w sali warsztatowej wykonają rzeźby w drewnie lipowym. Poznamy podstawy pracy z użyciem profesjonalnych narzędzi rzeźbiarskich, takich jak dłuta i pobijaki, dzięki obecności prowadzącej, artystki-rzeźbiarki z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Każdy zakończy zajęcia z wykonanym przez siebie drewnianym dziełem sztuki.
Prowadząca: Emilia Fajt

Zapewniamy wszystkie potrzebne narzędzia i materiały.

Badania nad technikami stosowanymi przez artystów, niezależnie od epoki, pozostają daleko w tyle za głównym nurtem prac historyków sztuki, skoncentrowanych na problematyce historycznej i formalnej. Jeżeli chodzi o rzeźbę – stosunkowo wiele wiadomo na temat metod pracy snycerzy późnogotyckich oraz nowożytnych rzeźbiarzy w marmurze. Podobnych opracowań brak dla snycerki XVIII-wiecznej, a zestawienie wiarygodnych danych na temat technik stosowanych przez środkowoeuropejskich rzeźbiarzy epoki baroku wymagałoby kwerend w archiwach urzędów konserwatorskich kilkunastu krajów.

Materiałem pozwalającym na podjęcie już teraz takich badań są zasoby rzeźby z kręgu lwowskiego, szczęśliwie uratowane przed zniszczeniem za czasów władzy sowieckiej, obecnie łatwo dostępne w zbiorach muzealnych, a ze względu na utratę polichromii i złoceń oraz inne uszkodzenia odsłaniających swą „wewnętrzną” strukturę. Ich ogląd ujawnia stosowanie na szeroką skalę metody „mozaikowej” konstrukcji bloku figury z kilku a nawet kilkunastu kawałków drewna, sklejonych oraz łączonych drewnianymi czopami i żelaznymi klamrami. Takie postępowanie redukowało koszt materiału, ułatwiało o pracowanie figury o złożonej sylwetce oraz zabezpieczało rzeźbę przed pękaniem. Tego rodzaju technologia występuje w niemal wszystkich dziełach Jana Jerzego Pinsla i jego kręgu. Budowa bloku rzeźby z 2-3 kawałków i dołączanie dodatkowych elementów w celu wykonania partii odstających od trzonu figury była znana w rzeźbie późnogotyckiej i często występuje także w epoce baroku. Nie udało się natomiast natrafić na stosowanie metody „mozaikowej” w innych ośrodkach rzeźbiarskich. Może to być wskazówką na temat jej oryginalności, ale może wynikać z braku dostępu do odpowiednich badań.

Rzeźba skonstruowana metodą „mozaikową” wymagała polichromii i złoceń, lub pokrycia warstwą wyprawy, naśladującej marmur, alabaster lub porcelanę (we Lwowie to ostatnie zadanie to realizowali rzemieślnicy określani jako mozaiści). Zestawienie informacji źródłowych dotyczących rzeźby lwowskiej z XVIII-wiecznymi podręcznikami technologii malarskiej, świadczy, że w kręgu lwowskim stosowano szeroki wachlarz rozwiązań tego rodzaju, identyczny z metodami spotykanymi w rzeźbie niemieckiej i francuskiej.

Profesor Jan K. Ostrowski ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Uzyskiwał kolejno stopnie naukowe doktora i doktora habilitowanego. W 1992 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych.

Specjalizuje się w zakresie historii sztuki nowożytnej. W swojej karierze badawczo-naukowej odbywał liczne staże w instytucjach na całym świecie, m. in. w Londynie, Berkley i Cambridge. W latach 1989-2020 był dyrektorem Zamku Królewskiego na Wawelu. Przez 45 lat był pracownikiem naukowym Instytutu Historii Sztuki UJ. W roku 1990 roku został wiceprzewodniczącym Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. Był członkiem Rady do Spraw Muzeów, Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk. W 2010 został członkiem korespondentem, a w 2015 członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności, gdzie w 2018 roku został wybrany na jej prezesa.

Jego badania obejmują sztukę wieków XIV-XX, ze szczególnym naciskiem na okres baroku i romantyzmu. Jest autorem ponad 300 publikacji naukowych, popularnonaukowych i eseistycznych, w tym kilkunastu książek. Zainicjował i prowadził program inwentaryzacji zabytków sztuki sakralnej na kresach. W latach 1993-2015 pod jego redakcją i ze znacznym udziałem autorskim ukazały się 23 tomy inwentarza "Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej".

Odznaczony między innymi Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej i Odznaką Honorową "Bene Merito". Otrzymał także m.in. Nagrodę im. prof. Aleksandra Gieysztora oraz Nagrodę Miasta Krakowa.

Dr Agata Dworzak – historyk sztuki, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, adiunkt w Zakładzie Historii Sztuki Nowożytnej w Instytucie Historii Sztuki UJ. Laureatka stypendium Ministra Edukacji i Nauki dla wybitnych młodych naukowców, stypendystka Kancelarii Rządu Bawarskiego i The Robert Anderson Research Charitable Trust. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się przede wszystkim na sztuce nowożytnej, a zwłaszcza na sztuce kręgu lwowskiego w XVIII wieku, rzeźbie i architekturze na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Tematyką „lwowskiej rzeźby rokokowej” zajmuje się od ponad 10 lat, czego efektem jest kilkanaście artykułów naukowych w czasopismach i publikacjach zbiorowych oraz książki: Fabrica Ecclesiae Sandomiriensis. Dzieje modernizacji wnętrza kolegiaty sandomierskiej w XVIII wieku w świetle źródeł archiwalnych (Kraków 2016), a także Polejowscy. Karta z dziejów lwowskiego środowiska artystycznego w drugiej połowie XVIII wieku (Warszawa–Kraków 2020), za które uzyskała: dwukrotnie Nagrodę im. ks. prof. Szczęsnego Dettloffa za najlepszą pracę z historii sztuki, przyznawaną przez Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Nagrodę Miasta Sandomierza im. Aleksandra Patkowskiego Bonum Publicum, a także wyróżnienie w Konkursie Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym dla autora najlepszej rozprawy doktorskiej dotyczącej szeroko ujmowanego osiemnastego wieku.

Joanna Pałka – kustosz i kurator zbiorów rzeźby w Zamku Królewskim na Wawelu. Absolwentka historii sztuki i podyplomowych studiów muzeologicznych na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz podyplomowych studiów z zakresu konserwacji zabytków i architektury na Politechnice Krakowskiej. Wieloletni sekretarz Komisji Zakupu Muzealiów Zamku Królewskiego na Wawelu, autorka m.in. haseł do Encyklopedii Sztuki Polskiej. Obecnie w trakcie prac nad katalogiem rzeźby ze zbiorów wawelskich. W kręgu jej zainteresowań są nowożytne rzeźbiarskie wizerunki cesarzy rzymskich i twórczość Michała Klahra Starszego. Pasjonatka baroku i muzyki klasycznej.