Pieskowa Skała. Konserwacja architektury zamku i poszerzenie oferty edukacyjno-kulturalnej
Archiwum Projektów
Międzynarodowy projekt zrealizowany w ramach Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” współfinansowanego z Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014 i Norweskiego Mechanizmu Finansowego
maj 2014 - kwiecień 2016
maj 2014 - kwiecień 2016
Koszt projektu: 12 792 512 PLN
Dofinansowanie EOG: 85%
Dofinansowanie MKIDN: 15%
Beneficjent: Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki
Partner: Norweski Instytut Badań Powietrza NILU
Zakres Projektu obejmował kompleksowe prace w obrębie Zamku Pieskowa Skała, będącego oddziałem Zamku Królewskiego na Wawelu:
Zespół Projektu:
Kierownik: Hubert Piątkowski
Inspektor wiodący: Jarosław Skrzypek
Koordynator ds. finansowych: Bożena Westen
www.eeagrants.org
www.norwaygrants.org
www.mkidn.gov.pl
Dofinansowanie EOG: 85%
Dofinansowanie MKIDN: 15%
Beneficjent: Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki
Partner: Norweski Instytut Badań Powietrza NILU
Zakres Projektu obejmował kompleksowe prace w obrębie Zamku Pieskowa Skała, będącego oddziałem Zamku Królewskiego na Wawelu:
- Przeprowadzenie wielobranżowej konserwacji zamku, w tym: elewacje korpusu głównego, murów i bastionów oraz dziedzińca krużgankowego.
- Przeprowadzenie prac badawczych wystroju wnętrza kaplicy Św. Michała Archanioła, w celu rozpoznania jej pierwotnego wystroju oraz wyboru optymalnych metod zabezpieczenia i konserwacji.
- Adaptację pomieszczenia w oficynie zamku na cele edukacyjno-kulturalne oraz zakup wyposażenia.
- Digitalizację wybranych zbiorów, przygotowanie interaktywnych prezentacji multimedialnych i filmów, wizualizacji oraz gier o charakterze promocyjno-dydaktycznym.
- Zakup i instalację nośników informacyjnych na dziedzińcu zewnętrznym: infokiosku, mobilnego systemu wystawienniczego, makiety zamku dla osób niewidomych.
Zespół Projektu:
Kierownik: Hubert Piątkowski
Inspektor wiodący: Jarosław Skrzypek
Koordynator ds. finansowych: Bożena Westen
www.eeagrants.org
www.norwaygrants.org
www.mkidn.gov.pl
Wsparcie udzielone z funduszy norweskich i EOG przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię oraz z budżetu państwa
Zespół zamkowy w Pieskowej Skale poddanybył pracom konserwatorskim i adaptacyjnym w okresie od końca lat 40-tych do początku lat 60-tych XX wieku, z przeznaczeniem dla obecnej funkcji muzealnej, jako oddziału Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu (obecnie Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki).
Po upływie 50 lat od powyższych prac niezbędna była ponowna, kompleksowa konserwacja całego zespołu, z uwagi na naturalne procesy starzenia i zużycia technicznego, a także z uwagi na zmiany w wymaganiach techniczno-budowlanych.
Zakres prac, które wyznaczono w ramach projektu jako priorytetowe, uwzględniał przede wszystkim pogarszający się stan zespołu zabytkowego, potrzebę uporządkowania obsługi ruchu turystycznego oraz konieczność podniesienia jakości usług.
Po upływie 50 lat od powyższych prac niezbędna była ponowna, kompleksowa konserwacja całego zespołu, z uwagi na naturalne procesy starzenia i zużycia technicznego, a także z uwagi na zmiany w wymaganiach techniczno-budowlanych.
Zakres prac, które wyznaczono w ramach projektu jako priorytetowe, uwzględniał przede wszystkim pogarszający się stan zespołu zabytkowego, potrzebę uporządkowania obsługi ruchu turystycznego oraz konieczność podniesienia jakości usług.
Przebieg projektu
Konferencja 7 maja 2014
W Zamku Królewskim na Wawelu odbyła się konferencja prasowa z udziałem Pani dr Moniki Smoleń, Podsekretarza Stanu w MKiDN oraz dyrektorów krakowskich placówek kulturalnych, które są beneficjentami funduszy z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego.
W trakcie spotkania dyrektorzy instytucji podpisali umowy na dofinansowanie:
1. Wielobranżowa konserwacja zamku
Prace konserwatorskie przeprowadzono w obrębie elewacji korpusu głównego, murów i bastionów oraz dziedzińca krużgankowego (łącznie o całkowitej powierzchni ca 12.500 m2), objęły one:
- naprawę zagrożonych elementów konstrukcji murów i pęknięć otworów okiennych,
- zabezpieczenie przeciwwilgociowe murów zamku i bastionów,
- prace konserwatorskie przy elewacjach i kamieniarce,
- prace konserwatorskie w krużgankach zamku,
- prace konserwacyjne przy stolarce drzwiowej i okiennej.
2. Prace badawcze wystroju wnętrza kaplicy Św. Michała Archanioła
Kaplica pod wezwaniem Św. Michała w Zamku Pieskowa Skała została wzniesiona w połowie w. XVII z wykorzystaniem murów dawnego, średniowiecznego zamku górnego. Fundatorem kaplicy był ówczesny właściciel Pieskowej Skały miecznik koronny Michał Zebrzydowski (1613-67). On też zapewne wybrał swego patrona, Św. Michała, na opiekuna świątyni.
W dolnej kondygnacji (odpowiadającej I piętru krużganków) budowla mieści kryptę, w górnej zaś znajduje się właściwe wnętrze sakralne. Budowniczowie kaplicy posłużyli się tradycyjnym już w XVII wieku – schematem kaplicy kopułowej. Zewnętrzna architektura kaplicy jest skromna, pozbawiona ozdób i artykulacji. Wewnątrz w pomieszczeniu sakralnym najbardziej ozdobnymi elementami są zakomponowane na zasadzie łuków triumfalnych ściany wschodnia i zachodnia oraz czasza kopuły z bogata dekoracją sztukatorską. Późniejsza jest dekoracja malarska (lata 30 w. XX) autorstwa Adama Rogala Zawadzkiego. Niestety nie zachowało się oryginalne wyposażenie kaplicy.
Badania
Głównym celem badań było możliwie pełne rozpoznanie oryginalnego, pierwotnego wystroju wnętrza kaplicy, co miało umożliwić sformułowanie właściwego programu przyszłych prac konserwatorskich. Działania badawcze zmierzały do określenia zasięgu występowania malowideł na ścianach oraz w kopule sklepienia kaplicy. Przedmiotem badań był zarówno zasięg pierwotny, jak i zaistniały w obecnym stanie zachowania obiektu. W badaniach tych uczestniczył partner norweski: NILU – Norsk Institutt for Luftforskning, odpowiedzialny za badanie stanu powietrza atmoferycznego w kaplicy, w tym zanieczyszczeń i wpływu tych warunków na stan zachowania substancji zabytkowej. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż pomiary stężeń m.in. O3, SO2, NO2, prowadzono przy zastosowaniu innowacyjnych dozymetrów EWO, opracowanych przez norweskiego partnera projektu.
Przeprowadzone działania:
1. Wykonanie badań konserwatorskich wystroju wnętrza kaplicy Św. Michała Archanioła
2. Wykonanie prac badawczych obejmujących oznaczenie zmian wilgotności oraz zawartości i rodzaju soli w ścianach w kaplicy pod wezwaniem
Św. Michała i przyległych pomieszczeń w Zamku
3. Wykonanie prac badawczych obejmujących oznaczenie pleśni i grzybów w ścianach w kaplicy pod wezwaniem Św. Michała i przyległych pomieszczeń
4. Dezynfekcja pleśni i grzybów w ścianach w kaplicy pod wezwaniem Św. Michała i przyległych pomieszczeń
Konferencja naukowa
5 kwietnia 2016 obyła się konferencja naukowa podsumowująca badania w zespole kaplicy zamkowej w Pieskowej Skale.
Program
Główny cel to poszerzenie oferty edukacyjno-kulturalnej Zamku, skierowanej zarówno do dorosłych, dzieci i młodzieży szkolnej.
Profesjonalna sala – wyposażona w sprzęt multimedialny oraz meble zakupione w ramach Projektu – jest miejscem spotkań, w trakcie których odwiedzający przygotują się do wizyty w zamku. Inne zajęcia posłużą przypomnieniu, uporządkowaniu i podsumowaniu wiadomości zebranych w trakcie zwiedzania muzeum.
Dzięki zamontowanej pochylni dla wózków inwalidzkich sala jest w pełni dostępna dla osób niepełnosprawnych.
Wśród materiałów wspomagających działania edukacyjne znalazły się między innymi interaktywne rekonstrukcje przybliżające fazy rozwoju architektury zamku, gry multimedialne, prezentacje ilustrujące opowieści historyczne.
4. Digitalizacja wybranych zbiorów oraz utworzenie wirtualnego muzeum
W trakcie realizacji tego etapu zdigitalizowano wybrane obiekty muzealne. Efekt tych prac posłużył do utworzenia wirtualnego muzeum, a także przygotowania interaktywnych prezentacji multimedialnych, filmów, wizualizacji oraz gier o charakterze promocyjno-dydaktycznym o Zamku.
Materiały przygotowano (w kilku wersjach językowych) pod kątem instalacji na stronie internetowej Zamku oraz w infokiosku (dostępny na dziedzińcu zewnętrznym), a także jako materiał dydaktyczny do prowadzenia zajęć edukacyjno-kulturalnych.
5. Instalacja infokiosku na dziedzińcu zewnętrznym
Dzięki realizacji tego zadania możliwe jest zapoznanie się z bieżącą ofertą turystyczną i edukacyjno-kulturalną Zamku, skorzystanie z wybranych serwisów internetowych, a także uczestniczenie w wirtualnej wycieczce po muzeum i pozyskania informacji o wybranych zabytkach muzeum pieskoskalskiego.
6. Montaż mobilnego systemu wystawienniczego na dziedzińcu zewnętrznym
Lokalizacja ma zasadnicze znaczenie dla działań informujących o ofercie Zamku. Miejsce jest ogólnie dostępne dla odwiedzających, nawet poza godzinami otwarcia wystaw. Plansze, wzbogacone zdjęciami, zawierają informacje o historii Zamku, wystawach stałych i czasowych oraz wydarzeniach kulturalnych. Materiał przygotowany w języku polskim i angielskim.
Koncert "Trzy kolory. Jedność w różnorodności"
W ramach promocji Projektu na dziedzińcu zewnętrznym Zamku Pieskowa Skała zorganizowano koncert (15 VIII 2015).
W Zamku Królewskim na Wawelu odbyła się konferencja prasowa z udziałem Pani dr Moniki Smoleń, Podsekretarza Stanu w MKiDN oraz dyrektorów krakowskich placówek kulturalnych, które są beneficjentami funduszy z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego.
W trakcie spotkania dyrektorzy instytucji podpisali umowy na dofinansowanie:
- prof. dr hab. Jan Ostrowski, Dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu - "Pieskowa Skała. Konserwacja architektury zamku i poszerzenie oferty edukacyjno-kulturalnej"
- Zofia Gołubiew, Dyrektor Muzeum Narodowego - "Budowa Pawilonu Józefa Czapskiego w Muzeum Narodowym w Krakowie"
- Krzysztof Orzechowski, Dyrektor Teatru im. Juliusza Słowackiego - "Rewitalizacja - remont i przebudowa budynku magazynu Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie wraz z rozbudową części poddasza,budową instalacji wentylacji, rozbudową instalacji wewnętrznych: wod. - kan., c.o. i instalacji elektrycznych"
- Jan Klata, Dyrektor Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej - "Muzeum Interaktywne w Narodowym Starym teatrze (Centrum Edukacji teatralnej)"
1. Wielobranżowa konserwacja zamku
Prace konserwatorskie przeprowadzono w obrębie elewacji korpusu głównego, murów i bastionów oraz dziedzińca krużgankowego (łącznie o całkowitej powierzchni ca 12.500 m2), objęły one:
- naprawę zagrożonych elementów konstrukcji murów i pęknięć otworów okiennych,
- zabezpieczenie przeciwwilgociowe murów zamku i bastionów,
- prace konserwatorskie przy elewacjach i kamieniarce,
- prace konserwatorskie w krużgankach zamku,
- prace konserwacyjne przy stolarce drzwiowej i okiennej.
2. Prace badawcze wystroju wnętrza kaplicy Św. Michała Archanioła
Kaplica pod wezwaniem Św. Michała w Zamku Pieskowa Skała została wzniesiona w połowie w. XVII z wykorzystaniem murów dawnego, średniowiecznego zamku górnego. Fundatorem kaplicy był ówczesny właściciel Pieskowej Skały miecznik koronny Michał Zebrzydowski (1613-67). On też zapewne wybrał swego patrona, Św. Michała, na opiekuna świątyni.
W dolnej kondygnacji (odpowiadającej I piętru krużganków) budowla mieści kryptę, w górnej zaś znajduje się właściwe wnętrze sakralne. Budowniczowie kaplicy posłużyli się tradycyjnym już w XVII wieku – schematem kaplicy kopułowej. Zewnętrzna architektura kaplicy jest skromna, pozbawiona ozdób i artykulacji. Wewnątrz w pomieszczeniu sakralnym najbardziej ozdobnymi elementami są zakomponowane na zasadzie łuków triumfalnych ściany wschodnia i zachodnia oraz czasza kopuły z bogata dekoracją sztukatorską. Późniejsza jest dekoracja malarska (lata 30 w. XX) autorstwa Adama Rogala Zawadzkiego. Niestety nie zachowało się oryginalne wyposażenie kaplicy.
Badania
Głównym celem badań było możliwie pełne rozpoznanie oryginalnego, pierwotnego wystroju wnętrza kaplicy, co miało umożliwić sformułowanie właściwego programu przyszłych prac konserwatorskich. Działania badawcze zmierzały do określenia zasięgu występowania malowideł na ścianach oraz w kopule sklepienia kaplicy. Przedmiotem badań był zarówno zasięg pierwotny, jak i zaistniały w obecnym stanie zachowania obiektu. W badaniach tych uczestniczył partner norweski: NILU – Norsk Institutt for Luftforskning, odpowiedzialny za badanie stanu powietrza atmoferycznego w kaplicy, w tym zanieczyszczeń i wpływu tych warunków na stan zachowania substancji zabytkowej. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż pomiary stężeń m.in. O3, SO2, NO2, prowadzono przy zastosowaniu innowacyjnych dozymetrów EWO, opracowanych przez norweskiego partnera projektu.
Przeprowadzone działania:
1. Wykonanie badań konserwatorskich wystroju wnętrza kaplicy Św. Michała Archanioła
2. Wykonanie prac badawczych obejmujących oznaczenie zmian wilgotności oraz zawartości i rodzaju soli w ścianach w kaplicy pod wezwaniem
Św. Michała i przyległych pomieszczeń w Zamku
3. Wykonanie prac badawczych obejmujących oznaczenie pleśni i grzybów w ścianach w kaplicy pod wezwaniem Św. Michała i przyległych pomieszczeń
4. Dezynfekcja pleśni i grzybów w ścianach w kaplicy pod wezwaniem Św. Michała i przyległych pomieszczeń
Konferencja naukowa
5 kwietnia 2016 obyła się konferencja naukowa podsumowująca badania w zespole kaplicy zamkowej w Pieskowej Skale.
Program
- prof. dr hab. Jan Ostrowski - Otwarcie konferencji
- mgr Hubert Piątkowski (Zamek Królewski na Wawelu) - Informacja o Projekcie „Pieskowa Skała. Konserwacja architektury zamku i poszerzenie oferty edukacyjno-kulturalnej”
- dr hab. Ewa Wiłkojć (Zamek Królewski na Wawelu) - Założenia programu badań w zespole kaplicy zamkowej w Pieskowej Skale
- mgr inż. arch. Piotr Konczarek (Piotr Konczarek Konserwacja Zabytków) - Badania konserwatorskie
- prof. Roman Kozłowski, dr Marcin Strojewski 9Monitoring Art SC) - Badania mikroklimatu
- dr Terje Grontoft (NILU Norweski Instytut Badań Powietrza) - Badania jakości powietrza
- mgr inż. arch. Piotr Stępień (Zamek Królewski na Wawelu) - Wnioski konserwatorskie – program prac w zespole kaplicy zamkowej w Pieskowej Skale
- dr hab. Ewa Wiłkojć - Zamknięcie konferencji
Główny cel to poszerzenie oferty edukacyjno-kulturalnej Zamku, skierowanej zarówno do dorosłych, dzieci i młodzieży szkolnej.
Profesjonalna sala – wyposażona w sprzęt multimedialny oraz meble zakupione w ramach Projektu – jest miejscem spotkań, w trakcie których odwiedzający przygotują się do wizyty w zamku. Inne zajęcia posłużą przypomnieniu, uporządkowaniu i podsumowaniu wiadomości zebranych w trakcie zwiedzania muzeum.
Dzięki zamontowanej pochylni dla wózków inwalidzkich sala jest w pełni dostępna dla osób niepełnosprawnych.
Wśród materiałów wspomagających działania edukacyjne znalazły się między innymi interaktywne rekonstrukcje przybliżające fazy rozwoju architektury zamku, gry multimedialne, prezentacje ilustrujące opowieści historyczne.
4. Digitalizacja wybranych zbiorów oraz utworzenie wirtualnego muzeum
W trakcie realizacji tego etapu zdigitalizowano wybrane obiekty muzealne. Efekt tych prac posłużył do utworzenia wirtualnego muzeum, a także przygotowania interaktywnych prezentacji multimedialnych, filmów, wizualizacji oraz gier o charakterze promocyjno-dydaktycznym o Zamku.
Materiały przygotowano (w kilku wersjach językowych) pod kątem instalacji na stronie internetowej Zamku oraz w infokiosku (dostępny na dziedzińcu zewnętrznym), a także jako materiał dydaktyczny do prowadzenia zajęć edukacyjno-kulturalnych.
5. Instalacja infokiosku na dziedzińcu zewnętrznym
Dzięki realizacji tego zadania możliwe jest zapoznanie się z bieżącą ofertą turystyczną i edukacyjno-kulturalną Zamku, skorzystanie z wybranych serwisów internetowych, a także uczestniczenie w wirtualnej wycieczce po muzeum i pozyskania informacji o wybranych zabytkach muzeum pieskoskalskiego.
6. Montaż mobilnego systemu wystawienniczego na dziedzińcu zewnętrznym
Lokalizacja ma zasadnicze znaczenie dla działań informujących o ofercie Zamku. Miejsce jest ogólnie dostępne dla odwiedzających, nawet poza godzinami otwarcia wystaw. Plansze, wzbogacone zdjęciami, zawierają informacje o historii Zamku, wystawach stałych i czasowych oraz wydarzeniach kulturalnych. Materiał przygotowany w języku polskim i angielskim.
Koncert "Trzy kolory. Jedność w różnorodności"
W ramach promocji Projektu na dziedzińcu zewnętrznym Zamku Pieskowa Skała zorganizowano koncert (15 VIII 2015).
Projekt „Partnerskie wizyty studyjne”
Projekt „Partnerskie wizyty studyjne Norwegia / Polska - kontrola, zarządzanie i kształtowanie warunków środowiskowych dla dziedzictwa kulturalnego”
Działanie realizowane w ramach Funduszu Współpracy Dwustronnej – część „b”
Współfinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009-2014 oraz MKiDN
Działania miały na celu zorganizowanie wizyt studyjnych, spotkań oraz warsztatów pozwalających na wymianę wiedzy i informacji nt. kontroli, zarządzania i kształtowania warunków środowiskowych dla dziedzictwa kulturalnego – studium porównawcze Norwegia / Polska jako przygotowanie programu ochrony zespołu zamkowego w Pieskowej Skale. Działania te pozwoliły również na wymianę wiedzy i doświadczeń oraz najlepszych praktyk dotyczących prowadzenia projektów międzynarodowych: zarządzania, finansowania i rozliczania a także na podjęcie nowych inicjatyw, które wzmocniły współpracę partnerską.
W realizację projektu zaangażowani byli specjaliści ze strony Beneficjenta, przedstawiciele Partnera Norweskiego a także eksperci z zewnętrznych instytucji naukowych i kulturalnych, zajmujących się problematyką kontroli, zarządzania i kształtowania warunków środowiskowych dla dziedzictwa kulturalnego.
Program wizyt pozwolił stronom zapoznać się z szerokim zakresem problematyki kontroli, zarządzania i kształtowania warunków środowiskowych dla dziedzictwa kulturalnego w kraju partnera, a dla strony polskiej ze szczególnym uwzględnieniem możliwości zebrania doświadczeń przydatnych dla zarządzania i ochrony zespołów zabytkowych Wawelu i Pieskowej Skały.
lipiec 2015 - wizyta studyjna nr 2 - Norwegia
W Norwegii odwiedzane obiekty dobrano tak, aby zapoznać się z wiodącymi realizacjami ochrony dziedzictwa architektonicznego w różnych warunkach i o różnej problematyce, zarówno w warunkach muzealnych (Folk Museum, Hansa Museum, Hedmark Museum), obiektu turystycznego (zamek w Oslo), jak też w zespole miejskim (Bryggen) i poza miastem (Stavkirke). Uwzględniono także Hamar Dome (Domkirkeodden) jako unikatowy przykład wytworzenia sztucznego środowiska dla ochrony obiektu architektonicznego:
Program wizyty obejmował spotkania w takich obiektach jak:
FINANSOWANIE: MF EOG: 124.500 PLN / MKiDN: 21.971 PLN
Razem: 146.471 PLN
BENEFICJENT: ZAMEK KRÓLEWSKI NA WAWELU – PAŃSTWOWE ZBIORY SZTUKI
Wawel 5, 31-001 Kraków
PARTNER: NORSK INSTITUTT FOR LUFTFORSKNING
Instituttvereien 18, 2027 Kjeller
Działanie realizowane w ramach Funduszu Współpracy Dwustronnej – część „b”
Współfinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009-2014 oraz MKiDN
Działania miały na celu zorganizowanie wizyt studyjnych, spotkań oraz warsztatów pozwalających na wymianę wiedzy i informacji nt. kontroli, zarządzania i kształtowania warunków środowiskowych dla dziedzictwa kulturalnego – studium porównawcze Norwegia / Polska jako przygotowanie programu ochrony zespołu zamkowego w Pieskowej Skale. Działania te pozwoliły również na wymianę wiedzy i doświadczeń oraz najlepszych praktyk dotyczących prowadzenia projektów międzynarodowych: zarządzania, finansowania i rozliczania a także na podjęcie nowych inicjatyw, które wzmocniły współpracę partnerską.
W realizację projektu zaangażowani byli specjaliści ze strony Beneficjenta, przedstawiciele Partnera Norweskiego a także eksperci z zewnętrznych instytucji naukowych i kulturalnych, zajmujących się problematyką kontroli, zarządzania i kształtowania warunków środowiskowych dla dziedzictwa kulturalnego.
Program wizyt pozwolił stronom zapoznać się z szerokim zakresem problematyki kontroli, zarządzania i kształtowania warunków środowiskowych dla dziedzictwa kulturalnego w kraju partnera, a dla strony polskiej ze szczególnym uwzględnieniem możliwości zebrania doświadczeń przydatnych dla zarządzania i ochrony zespołów zabytkowych Wawelu i Pieskowej Skały.
lipiec 2015 - wizyta studyjna nr 2 - Norwegia
W Norwegii odwiedzane obiekty dobrano tak, aby zapoznać się z wiodącymi realizacjami ochrony dziedzictwa architektonicznego w różnych warunkach i o różnej problematyce, zarówno w warunkach muzealnych (Folk Museum, Hansa Museum, Hedmark Museum), obiektu turystycznego (zamek w Oslo), jak też w zespole miejskim (Bryggen) i poza miastem (Stavkirke). Uwzględniono także Hamar Dome (Domkirkeodden) jako unikatowy przykład wytworzenia sztucznego środowiska dla ochrony obiektu architektonicznego:
- Trondheim
- Nidarosdomen – zespół zabytkowy katedry średniowiecznej i pałacu biskupiego,
- Bakklandet – staromiejski zespół domów mieszkalnych i magazynów kupieckich na palach wraz z z mostem, Kristiansten festning – forteca z XVII w.
- Sverresborg – forteca z muzeum typu skansenowskiego (Sverresborg Trøndelag Folk Museum). - Oslo
- Drøbak and Ocarsborg fortress Island – forteca adaptowana na cele muzealne,
- Kjeller – siedzibia NILU, problematyka badań laboratoryjnych dla celów ochrony dziedzictwa kulturowego,
- Kulturrådet (Arts Council Norway), omówiono wyniki dotychczasowej współpracy oraz perspektywy kolejnych programów.
Program wizyty obejmował spotkania w takich obiektach jak:
- Zamek Królewski na Wawelu- spotkanie nt. kontroli i zarządzania klimatem wewnętrznym w muzeum dla ochrony dziedzictwa ruchomego, w tym tkanin.
- Muzeum Narodowe – spotkanie nt. metod badań nieniszczących.
- Muzeum Historyczne - podziemna ekspozycja pod płytą Rynku Głównego, spotkanie nt. zachowania dziedzictwa archeologicznego w podziemnym rezerwacie muzealnym.
- Kraków i wyjazd do Wieliczki – zabytkowa kopalnia soli – spotkanie dotyczące prezentacji problemów kształtowania klimatu wewnętrznego dla ochrony podziemnego dziedzictwa.
- Wyjazd do drewnianych kościołów w Łopusznej Harklowej, Dębnie i Grywałdzie – spotkanie nt. ochrony obiektów drewnianych i kontroli klimatu wewnętrznego
- Zamki w Czorsztynie i Niedzicy - spotkanie nt. ochrony dziedzictwa architektonicznego w środowisku przyrodniczym, jednak naruszonym przez inwestycję hydrotechniczną, dało to okazję porównania metod ochrony z wymienionymi wyżej, podobnymi obiektami w Norwegii.
- Pieskowa Skała – zespół kaplicy zamkowej – warsztat podsumowujący wizytę.
FINANSOWANIE: MF EOG: 124.500 PLN / MKiDN: 21.971 PLN
Razem: 146.471 PLN
BENEFICJENT: ZAMEK KRÓLEWSKI NA WAWELU – PAŃSTWOWE ZBIORY SZTUKI
Wawel 5, 31-001 Kraków
PARTNER: NORSK INSTITUTT FOR LUFTFORSKNING
Instituttvereien 18, 2027 Kjeller
Partner Projektu
Partnerem Projektu był Norweski Instytut Badań Powietrza NILU - instytucja, która w ciągu ostatnich 15 lat przeprowadziła wiele szeroko zakrojonych projektów z zakresu badań jakości powietrza i konserwacji dorobku kulturalnego.
Wśród projektów, w które zaangażowana była NILU znalazły się dwa projekty z dziedziny technologii środowiskowej i dorobku kulturalnego w ramach 7 Programu Ramowego UE:
Uczestniczy w wieloletnim Międzynarodowym Programie Współpracy nad Wpływem Zanieczyszczenia Powietrza na Materiały, włączając obiekty Dziedzictwa Kulturowego (UN/ ECE International Cooperative Programe on Effects of Air Pollution on Materials, including Historic and Cultural Monuments, UN ECE ICP Materials) w ramach którego dokonuje się pomiarów jakości powietrza i wpływów efektów degradacji na dane materiały na terenie całej Europy oraz prowadzi się ocenę ryzyka wystąpienia zagrożeń dla zabytków nieruchomych.
Nieprzerwanie współpracuje z partnerami norweskimi w zakresie kontroli jakości powietrza i konserwacji zabytków. W ramach tej współpracy, działania NILU przynoszą pożądane efekty, zarówno ku satysfakcji lokalnych społeczności, jak i z korzyścią dla narodowego dziedzictwa.
Wśród projektów, w które zaangażowana była NILU znalazły się dwa projekty z dziedziny technologii środowiskowej i dorobku kulturalnego w ramach 7 Programu Ramowego UE:
- projekt PROPAINT, który dotyczył poprawy warunków wewnątrz gablot mikroklimatycznych do przechowywania obrazów podczas ekspozycji, magazynowania i transportu, zwłaszcza z użyciem ram mikroklimatycznych;
- projekt MEMORI, polegający na opracowaniu i wprowadzeniu nowego przenośnego urządzenia podręcznego do wykonywania pomiarów jakości powietrza pomieszczeń, gdzie są lub miałyby być przechowywane zabytki, a także umożliwiającego ocenę wpływu zanieczyszczeń na zabytki ruchome i jego złagodzenie.
Uczestniczy w wieloletnim Międzynarodowym Programie Współpracy nad Wpływem Zanieczyszczenia Powietrza na Materiały, włączając obiekty Dziedzictwa Kulturowego (UN/ ECE International Cooperative Programe on Effects of Air Pollution on Materials, including Historic and Cultural Monuments, UN ECE ICP Materials) w ramach którego dokonuje się pomiarów jakości powietrza i wpływów efektów degradacji na dane materiały na terenie całej Europy oraz prowadzi się ocenę ryzyka wystąpienia zagrożeń dla zabytków nieruchomych.
Nieprzerwanie współpracuje z partnerami norweskimi w zakresie kontroli jakości powietrza i konserwacji zabytków. W ramach tej współpracy, działania NILU przynoszą pożądane efekty, zarówno ku satysfakcji lokalnych społeczności, jak i z korzyścią dla narodowego dziedzictwa.
Koncert "Trzy kolory. Jedność w różnorodności"
15 sierpnia 2015
Dziedziniec zewnętrzny Zamku Pieskowa Skała, godz. 20.00
Transmisja na telebimie: łąka pod Maczugą Herkulesa
W programie koncertu znalazły się utwory kompozytorów trzech narodowości: polskiej, rosyjskiej – o korzeniach tatarskich – i norweskiej, ukazując oblicza trzech różnych kultur, złączonych wspólnotowym poczuciem duchowości i piękna, a zróżnicowanych w warstwie języka dźwiękowego, muzycznej narracji czy intonacji etnicznych.
Wykonawcy:
Bartłomiej Pękiel (1601-1670), Ave Maria na chór mieszany a cappella
Henryk Mikołaj Górecki (1933-2010), Z Pieśni Maryjnych op. 54 na chór mieszany a cappella
Mikołaj Zieleński (1560-1620), O Gloriosa Domina na chór mieszany a cappella
Wojciech Kilar (1932-2013), Orawa na kameralną orkiestrę smyczkową
Sofia Gubaidulina (ur. 1931), Offertorium. Koncert na skrzypce i orkiestrę
Edvard Grieg (1843-1907)
I Suita Peer Gynt op. 46 na orkiestrę symfoniczną
I Poranek (Allegretto pastorale)
II Śmierć Azy (Andante doloroso)
III Taniec Anitry (Tempo di mazurka)
IV W grocie Króla Gór (Alla marcia e molto moderato)
W lirycznym kulcie Maryjnym
W Święto Matki Boskiej Zielnej nie mogło zabraknąć pieśni Maryjnych skomponowanych przez kompozytorów polskich na chór a cappella. Do tej grupy należą zarówno dawniejsze Ave Maria Bartłomieja Pękiela czy O Gloriosa Domina Mikołaja Zieleńskiego, twórców barokowych, jak i skomponowane współcześnie (w roku 1985) Matko niebieskiego Pana i Zdrowaś bądź Maryjo Henryka Mikołaja Góreckiego, reprezentujące pobożność czystą, skromną, intymną i wzruszającą. Kompozytor wybrał melodie z XIX-wiecznego Śpiewnika kościelnego Jana Siedleckiego, nadając im prostą szatę harmoniczną.
Ludowy fresk
Orawa – przeznaczona wedle słów Wojciecha Kilara na „zwielokrotnioną kapelę góralską” i skomponowana w roku 1986 – stanowi czwarte (po Kościelcu, Krzesanym i Siwej mgle) finałowe ogniwo tzw. Cyklu tatrzańskiego. Odzywają się w niej motywy charakterystyczne dla kultury ludowej, z jej rozpoznawalną witalną i motoryczną rytmiką. Słuchając Orawy, która wciąga słuchacza w swój stały puls, aż chce się zakrzyknąć wspólnie z wykonawcami pod sam jej koniec – mocne góralskie Hej!
Ofiara muzycznie spełniona
Sofia Gubaidulina uważana jest za jedną z najciekawszych osobowości muzyki współczesnej, jej twórczość wpisuje się w nurt „nowej duchowości”. Urodzona w Republice Tatarskiej, stała się kompozytorką niezależną, działającą w opozycji do komunistycznej władzy. Ze Związku Sowieckiego wyemigrowała w roku 1992; zamieszkała w Niemczech, w pobliżu Hamburga.
W Koncercie skrzypcowym (napisanym dla wybitnego skrzypka Gidona Kremera, jemu dedykowanym i prawykonanym w Wiedniu w 1981 roku), pod znaczącym tytułem Offertorium, tworzy muzykę wysoce oryginalną, włączając do niej cytaty z Musikalisches Opfer (czyli: 'muzycznej ofiary') Jana Sebastiana Bacha. Korzysta. Odwołuje się do bogatej duchowo symboliki: chorału smyczków o charakterze hymnu prawosławnego czy chrześcijańskich idei śmierci i zmartwychwstania.
Dzieje norweskiego awanturnika
Muzyka Edwarda Griega – najwybitniejszego norweskiego romantyka-symfonika – odmalowuje dźwiękami krajobraz Północy, naturę i kulturę starych sag i baśni. Jedną z takich legendarnych postaci jest Peer Gynt – awanturnik, nicpoń i oszust. Za swoje przewinienia skazany zostaje na wygnanie z rodzimej wioski. Podróżuje po całym świecie, także po krajach dalekich, orientalnych. Po licznych przygodach powraca do Ojczyzny, przed okrutną karą ratuje go miłość wiernie na niego czekającej Solvejgi.
Małgorzata Janicka-Słysz
Dziedziniec zewnętrzny Zamku Pieskowa Skała, godz. 20.00
Transmisja na telebimie: łąka pod Maczugą Herkulesa
W programie koncertu znalazły się utwory kompozytorów trzech narodowości: polskiej, rosyjskiej – o korzeniach tatarskich – i norweskiej, ukazując oblicza trzech różnych kultur, złączonych wspólnotowym poczuciem duchowości i piękna, a zróżnicowanych w warstwie języka dźwiękowego, muzycznej narracji czy intonacji etnicznych.
Wykonawcy:
- Chór Kameralny PRO ARTE
- Maciej Tworek – dyrygent
- Orkiestra CORda Cracovia
- Aleksandra Kuls – skrzypce
- Marek Moś – dyrygent
Bartłomiej Pękiel (1601-1670), Ave Maria na chór mieszany a cappella
Henryk Mikołaj Górecki (1933-2010), Z Pieśni Maryjnych op. 54 na chór mieszany a cappella
Mikołaj Zieleński (1560-1620), O Gloriosa Domina na chór mieszany a cappella
Wojciech Kilar (1932-2013), Orawa na kameralną orkiestrę smyczkową
Sofia Gubaidulina (ur. 1931), Offertorium. Koncert na skrzypce i orkiestrę
Edvard Grieg (1843-1907)
I Suita Peer Gynt op. 46 na orkiestrę symfoniczną
I Poranek (Allegretto pastorale)
II Śmierć Azy (Andante doloroso)
III Taniec Anitry (Tempo di mazurka)
IV W grocie Króla Gór (Alla marcia e molto moderato)
W lirycznym kulcie Maryjnym
W Święto Matki Boskiej Zielnej nie mogło zabraknąć pieśni Maryjnych skomponowanych przez kompozytorów polskich na chór a cappella. Do tej grupy należą zarówno dawniejsze Ave Maria Bartłomieja Pękiela czy O Gloriosa Domina Mikołaja Zieleńskiego, twórców barokowych, jak i skomponowane współcześnie (w roku 1985) Matko niebieskiego Pana i Zdrowaś bądź Maryjo Henryka Mikołaja Góreckiego, reprezentujące pobożność czystą, skromną, intymną i wzruszającą. Kompozytor wybrał melodie z XIX-wiecznego Śpiewnika kościelnego Jana Siedleckiego, nadając im prostą szatę harmoniczną.
Ludowy fresk
Orawa – przeznaczona wedle słów Wojciecha Kilara na „zwielokrotnioną kapelę góralską” i skomponowana w roku 1986 – stanowi czwarte (po Kościelcu, Krzesanym i Siwej mgle) finałowe ogniwo tzw. Cyklu tatrzańskiego. Odzywają się w niej motywy charakterystyczne dla kultury ludowej, z jej rozpoznawalną witalną i motoryczną rytmiką. Słuchając Orawy, która wciąga słuchacza w swój stały puls, aż chce się zakrzyknąć wspólnie z wykonawcami pod sam jej koniec – mocne góralskie Hej!
Ofiara muzycznie spełniona
Sofia Gubaidulina uważana jest za jedną z najciekawszych osobowości muzyki współczesnej, jej twórczość wpisuje się w nurt „nowej duchowości”. Urodzona w Republice Tatarskiej, stała się kompozytorką niezależną, działającą w opozycji do komunistycznej władzy. Ze Związku Sowieckiego wyemigrowała w roku 1992; zamieszkała w Niemczech, w pobliżu Hamburga.
W Koncercie skrzypcowym (napisanym dla wybitnego skrzypka Gidona Kremera, jemu dedykowanym i prawykonanym w Wiedniu w 1981 roku), pod znaczącym tytułem Offertorium, tworzy muzykę wysoce oryginalną, włączając do niej cytaty z Musikalisches Opfer (czyli: 'muzycznej ofiary') Jana Sebastiana Bacha. Korzysta. Odwołuje się do bogatej duchowo symboliki: chorału smyczków o charakterze hymnu prawosławnego czy chrześcijańskich idei śmierci i zmartwychwstania.
Dzieje norweskiego awanturnika
Muzyka Edwarda Griega – najwybitniejszego norweskiego romantyka-symfonika – odmalowuje dźwiękami krajobraz Północy, naturę i kulturę starych sag i baśni. Jedną z takich legendarnych postaci jest Peer Gynt – awanturnik, nicpoń i oszust. Za swoje przewinienia skazany zostaje na wygnanie z rodzimej wioski. Podróżuje po całym świecie, także po krajach dalekich, orientalnych. Po licznych przygodach powraca do Ojczyzny, przed okrutną karą ratuje go miłość wiernie na niego czekającej Solvejgi.
Małgorzata Janicka-Słysz
