Meble

Kolekcja mebli powstałych w Europie od schyłku średniowiecza do początku XX w.

Trzon kolekcji stanowią meble z XVI i XVII wieku, gromadzone z myślą o ekspozycjach w komnatach królewskich, mających przypominać czasy świetności rezydencji za panowania Jagiellonów i Wazów. Pozyskiwano je drogą zakupów od osób prywatnych oraz w antykwariatach krajowych i zagranicznych, głównie włoskich (np. w Wenecji) i wiedeńskich. Kolekcję wzbogaciły również dary, między innymi Leona Pinińskiego, Jerzego Mycielskiego, Antoniny i Dawida Abrahamowiczów.

Na szczególną uwagę zasługuje zbiór mebli włoskich z XVI stulecia, wśród których dominują skrzynie, o kształtach zbliżonych do antycznych sarkofagów, rzeźbione, ozdobione sztukaterią, złoceniami, polichromią czy intarsją oraz bogato dekorowane ławy skrzyniowe i paradne stoły.

Poziomem wykonania i bogactwem dekoracji nie ustępują manierystyczne meble francuskie z 2. połowy i z końca wieku XVI, głównie stoły i dwuczęściowe kredensy, tworzone przez stolarzy artystów z Île-de-France oraz Burgundii.

Nie brak również mebli pochodzących z wiodących ośrodków niemieckich czy niderlandzkich, jak na przykład zespół przenośnych kabinetów z końca XVI i pierwszej połowy XVII wieku, powstałych w Augsburgu, Kolonii,Antwerpii, zwracających uwagę bogatą intarsją z różnobarwnych gatunków drewna lub inkrustacją z kości łączonej z hebanem. Do zabytków tego typu należy również monumentalny kabinet o szylkretowej okładzinie, ozdobiony dodatkowo rysunkami przedstawiającymi świątynie Rzymu, wykonanymi w roku 1674 przez gandawskiego rysownika Livinusa Cruyla, na zamówienie biskupa wrocławskiego kardynała Fryderyka von Hessen Darmstadt.
Dość licznie jest reprezentowane meblarstwo późniejszych okresów, szczególnie z XVII i XVIII stulecia – między innymi zespół szaf, wśród nich holenderskie zdobione hebanem, tak zwane Kussenkast; przeszklone, służące do przechowywania porcelany; niemieckie „fasadowe” i „faliste”, wykonane najprawdopodobniej w Augsburgu i we Frankfurcie, czy wreszcie bogato rzeźbione szafy gdańskie. Produkcję gdańską reprezentują również stoły, prasa do bielizny, krzesła oraz dwuczęściowa szafa-kredens o wklęsło-wypukłych profilach fasady.

Wiek XVIII reprezentują przede wszystkim bardzo dekoracyjne meble francuskie– biurka, stoliki, małe sekretarzyki, wykonane w pracowniach Criaerda, Avrila, Dubois czy Topina. Najliczniejszą grupą są komody, w większości sygnowane przez wybitnych ebenistów paryskich takich jak Leleu, Stumpff, Franc, Lardin, Ellaume, Revault.

Kolekcja wawelskich mebli obejmuje również wiek XIX – klasycyzm, empire, biedermeier, styl Ludwika Filipa, Napoleona III, a także secesję i modernizm. Ta część zbiorów prezentowana jest przede wszystkim w Zamku Pieskowa Skała.

Zapraszamy do Pracowni Konserwacji Mebli Zabytkowych Zamku Królewskiego na Wawelu - w tym odcinku zgłębiamy tajniki konserwacji tzw. "żyrafy", czyli pionowego fortepianu.

Malatura, drewnojady, płyciny, odwrocie i inne pojęcia... O szafce krakowskiej (prawdopodobnie przełom XVI/XVII w.) opowiada Piotr Jarek, kierownik Pracowni.

O trzech niezwykłych meblach

Biurko prof. Tadeusza Mańkowskiego jest typowym przykładem biedermeierowskiego mebla, uważa się, że jest wyrobem wiedeńskim, datowanym na około 1830 rok.

Prof. Mańkowski był wybitnym historykiem sztuki ze Lwowa, autorem kilkudziesięciu opracowań poświęconych m.in. zagadnieniom wpływów orientalnych w sztuce polskiej, lwowskiej rzeźbie i architekturze barokowej, galerii króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Jako pierwszy dyrektor muzeum po II wojnie światowej (w latach 1945-1951) stanął wobec wyzwania jakim było urządzenie ekspozycji muzeum – w momencie gdy najcenniejsze dzieła znajdowały się jeszcze w Kanadzie.