Wawel Odzyskany

Ekspozycja poświęcona jest dziejom Wawelu – od utraty niepodległości Rzeczypospolitej w 1795 roku do czasów współczesnych. Pomieszczona w średniowiecznych wnętrzach gotyckich domów po północnej stronie wzgórza wawelskiego. Opowiada o trudnym okresie porozbiorowym, kiedy to wzgórze przekształcono w austriacką cytadelę, wyburzono niektóre budowle średniowiecznego miasteczka wawelskiego, a niegdyś świetną rezydencję królewską zamieniono w koszary zaborczej armii. Ukazuje też historię odzyskania zamku z rąk Austriaków i wieloletni proces jego restauracji, w którą zaangażowano wybitnych malarzy, rzeźbiarzy, architektów i konserwatorów – ich wizje i projekty w części doczekały się realizacji na wzgórzu. Dzieje odbudowy przybliżają dzieła sztuki, detale architektoniczne, broń, pamiątki z epoki, wielkoformatowe wydruki zdjęć i dokumentów archiwalnych, a także atrakcyjne multimedia i programy interaktywne.

Średniowieczne wnętrza zespołu gotyckich domów położonych po północnej stronie wzgórza wawelskiego mieszczą najnowszą i najnowocześniejszą wawelską ekspozycję, poświęconą dziejom wzgórza od utraty niepodległości Rzeczypospolitej w 1795 roku do czasów współczesnych. Upamiętnia ona wysiłek polskiego społeczeństwa zaangażowanego w odzyskanie i przywrócenie świetności królewskiej rezydencji. Opowiada też historię odzyskania rezydencji z rąk Austriaków i jej wieloletniej restauracji – tej, której efekty widać do dziś, a także tej, która pozostała tylko w planach.

Dzieje odbudowy przybliżają zgromadzone dzieła sztuki, detale architektoniczne, broń, pamiątki z epoki oraz wielkoformatowe wydruki zdjęć i dokumentów archiwalnych. Programy multimedialne towarzyszące niemal wszystkim podjętym zagadnieniom podjętym pozwalają przedstawić te ich aspekty, których nie sposób pokazać tradycyjnymi metodami.

Wystawa ukazuje, jak wspaniałą rezydencją monarszą był zamek oraz jak historyczne budowle – stojące jeszcze w XVIII w. – zamieniono na koszary zaborczej armii austriackiej, przekształcając wzgórze wawelskie w cytadelę. Starania o odzyskanie Wawelu trwały ponad pięćdziesiąt lat (1860–1911). Na ekspozycji prezentowane są portrety osób związanych z tymi działaniami, a także dokumenty, publikacje i fotografie z tego okresu.

Multimedia: nowocześnie opracowana dokumentacja inwentaryzacji architektonicznej zamku autorstwa architekta Tomasza Prylińskiego (1847-1895) z 1882 r.

Odnawianie budynków wzgórza było jednym z priorytetów po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Zamek, który z wolna odzyskiwał swoją świetność, był też przygotowywany do pełnienia funkcji rezydencji prezydenta oraz muzeum. Na odnowę zamku wawelskiego składały się prace budowlane i konserwatorskie, zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne.
Na wystawie pokazano kierunek działań konserwatorów i architektów, w tym będących jednocześnie kierownikami Odnowienia Zamku Królewskiego na Wawelu – Zygmunta Hendla (w l. 1905–1912) i Adolfa Szyszko-Bohusza (w l. 1916–1939). Efekty ich działalności są do  dziś widoczne na wzgórzu.