Z perspektywy półwiecza

zabytkowa sala zamku, dwie męsie postacie stoją przed mikrofonami, w tle na ścianie arras, po lewej stronie stół z dokumentami i bukietem kwiatów
Jerzy T. Petrus, wicedyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu obchodzi jubileusz pięćdziesięciolecia pracy na Wawelu.
Jerzy Petrus jest związany z Wawelem od roku 1969, od momentu ukończenia studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim i uzyskania tytułu magistra na podstawie wysoko ocenionej pracy o barokowej kaplicy św. Elżbiety przy katedrze we Wrocławiu.

Kolejne szczeble awansu zawodowego – od asystenta do starszego kustosza – przeszedł w Dziale Militariów, gdzie w roku 1985 objął stanowisko kierownika. Powierzone Mu rok później obowiązki głównego inwentaryzatora połączył w roku 1997 z pracą na stanowisku wicedyrektora do spraw muzealnych – od roku 2011 pierwszego zastępcy dyrektora Zamku Królewskiego na Wawelu.

Naukowe zainteresowania Jerzego Petrusa obejmują nie tylko problematykę dawnego uzbrojenia, ale także malarstwo, w tym zwłaszcza zagadnienia portretu staropolskiego. Jest twórcą i współtwórcą kilku ważnych wawelskich wystaw, wśród których wymienić należy zwłaszcza Sztukę dworu Wazów w roku 1976 oraz Odsiecz wiedeńską w roku 1983. Dowodem Jego wiedzy i kompetencji są liczne prace naukowe i popularyzatorskie – 235 pozycji, które zestawiono w ofiarowanym Mu jubileuszowym wydawnictwie z pewnością nie wyczerpuje ich listy.

Po przemianach ustrojowych roku 1989, kiedy Polska odzyskała polityczną suwerenność, Jerzy Petrus zaangażował się w działalność Komitetu Obywatelskiego. W latach 1990–1994 był radnym miasta Krakowa, a do roku 1992 przewodniczącym Komisji Kultury Rady Miasta. Działał aktywnie na rzecz nawiązania kontaktów kulturalnych i naukowych z Ukrainą, Białorusią i Litwą. Plonem Jego zaangażowania we współpracę z Muzeum Narodowym – Zamkiem Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie jest kilka ważnych wystaw ukazujących wspólną historię obu narodów. Włączył się czynnie w program inwentaryzacji zabytków sztuki sakralnej w dawnym województwie ruskim, opracowując tom poświęcony zabytkom Żółkwi, wydany w roku 1994 w serii Klasztory i kościoły dawnego województwa ruskiego pod redakcją Jana Ostrowskiego. Angażował się w prace badawcze i konserwatorskie dotyczące ochrony dziedzictwa kulturalnego na kresach dawnej Rzeczypospolitej, działając w ramach stowarzyszenia Wspólnota Polska, a także pod auspicjami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dowodem uznania dla Jego zasług na polu kultury są ważne odznaczenia państwowe: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2010) i Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2016). Prezydent Litwy odznaczył Go Krzyżem Rycerskim Orderu „Za zasługi dla Litwy” (2011).

Podczas uroczystości jubileuszowej 9 września 2019 w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego na Wawelu zostały odczytane listy gratulacyjne – prof. Piotra Glińskiego, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dr. Tomasza Makowskiego, dyrektora Biblioteki Narodowej w Warszawie, Michała Niezabitowskiego, dyrektora Muzeum Krakowa. W imieniu kolegów z Ukrainy krótki list odczytał Igor Chomyn.

Od lat, niezależnie od bieżących funkcji, jest On swoistym uosobieniem pamięci i sumienia naszej instytucji. Jeżeli ostatnie dwadzieścia lat działania Zamku można uznać za udane, ma On w tym ogromną zasługę – napisał prof. Jan Ostrowski.