Sztuka Wschodu. Namioty Tureckie

IX–XI 2020
Spotkania dla dorosłych, rodzin z dziećmi, zajęcia online i spacery po Krakowie.
Działania edukacyjne towarzyszące wystawie „Sztuka Wschodu. Namioty tureckie” umożliwią zapoznanie się z kulturą i historią Imperium Osmańskiego, otworzą drzwi do tajemniczego świata Orientu, zapewnią mnóstwo dobrej zabawy i dawkę solidnej wiedzy.


Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

logotyp MKiDN



Wystawa zorganizowana przy wsparciu Honorowego Konsula Generalnego Republiki Turcji W Krakowie.

Program wydarzeń

Zwiedzanie wystawy z kustoszem
15.09.2020 – Dorota Gabryś, Dział Ceramiki
6.10.2020 – Krzysztof Czyżewski, Dział Militariów
3.11.2020 – Krzysztof Czyżewski, Dział Militariów
1.12.2020 – Magdalena Ozga, Dział Tkanin
Zwiedzanie wystawy z konserwatorem
23.09.2020 – Jan Kostecki, Daniel Bednarczyk; Pracownia Konserwacji Rzemiosła Artystycznego
21.10.2020 – Jerzy Holc, Pracownia Konserwacji Tkanin Zabytkowych

„Aktorem być – w sztukach Wschodu”
Cykl warsztatów aktorskich
21.09.2020, 5.10.2020
Prowadzi Piotr Piecha, aktor Teatru Ludowego w Krakowie
Rola teatru wschodniego i jej odmienny kontekst historyczny i społeczny, a także wieloznaczna symbolika gestu tamtej kultury, wciąż stanowią wyzwanie dla europejskiej percepcji wschodniego aktorstwa. Podczas warsztatów poruszane są zagadnienia podobieństw i różnic w grze aktorskiej, wykorzystania technik gry aktorskiej w tworzeniu spektakli i widowisk teatralnych.
Każde warsztaty składają się z dwóch części:
I – uczestnicy zostaną zapoznani z podstawowymi technikami aktorskimi charakterystycznymi dla kręgów kulturowych Wschodu i Zachodu, z ich podobieństwami i różnicami, a także dowiedzą się, jak można wykorzystać je w tworzeniu spektakli i widowisk teatralnych;
II – praktyczne wykorzystanie nabytej wiedzy w oparciu o materiały przygotowane przez prowadzącego warsztaty.
Piotr Piecha – aktor Teatru Ludowego w Krakowie. Specjalizuje się w impostacji, logotechnice i emisji głosu, które od 1990 roku wykłada na krakowskich uniwersytetach. Jego zainteresowania skupiają się także na porównywaniu technik gry aktorskiej szkoły europejskiej z elementami wschodniego teatru oraz możliwości ich wykorzystania we współczesnym aktorstwie. 

Bajki w namiocie

Spotkania z dziećmi (od 4 lat) w namiocie edukacyjnym – czytanie bajek i wspólne rozwiązywanie kart pracy.
Zapraszamy na magiczne przedpołudnia w namiocie tureckim, podczas których odkryjemy tajemnice Orientu, wspólnie przeczytamy tradycyjne tureckie bajki, i zanurzymy się w kulturze i sztuce Wschodu. W czasie spotkania pozwolimy puścić wodze naszej wyobraźni – w marzeniach odbędziemy wyprawę na Bliski Wschód, zamienimy się w sułtana, tkacza dywanów lub perską księżniczkę, a także spróbujemy, czy możliwy jest lot na dywanie.

Spacery śladami Jana III Sobieskiego
Spacer 1. – 19.09.2020 Koronacja i pogrzeb króla Jana III Sobieskiego i Marii Kazimiery
Opowiemy jak wyglądała koronacja Jana III Sobieskiego i jego małżonki Marii Kazimiery, a także jak dostojnicy państwowi i kościelnych oraz mieszkańcy Krakowa przygotowywali się do przyjęcia monarchy. Przejdziemy również trasą konduktu pogrzebowego monarchy, który został pochowany w Katedrze Wawelskiej. Trasa zakończy się na Placu Matejki obok kościoła Św. Floriana.

Spacer 2. – 17.10.2020 „Od studenta do króla" – Kraków z lat młodzieńczych Jana III Sobieskiego
Wycieczka do miejsc związanych z Janem III Sobieskim i jego bratem Markiem. Przejście Plantami do Liceum Nowodworskiego, ul. Św. Anny, kolegiata św. Anny, Collegium Nowodworskiego, Collegium Maius. Omówienie drogi kształcenia – od dzieciństwa do podróży po Europie. Dalsze losy braci po powrocie do ojczyzny. Kariera Jana i śmierć Marka. Peregrynacja szczątków brata i matki do Krakowa.

Spacer 3. – 5.12.2020 Obchody dwusetnej rocznicy bitwy pod Wiedniem w czasach zaborów Polski
Jak Kraków świętował obchody dwusetlecia zwycięskiej bitwy: przygotowania instytucji państwowych, kościoła, Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz mieszkańców miasta. Omówimy pamiątki po tych wielkich uroczystościach. Poruszymy również temat obchodów jubileuszu Kraszewskiego, nowej roli Sukiennic w XIX w. Powiemy o naszym malarzu historycznym Janie Matejce i jego obrazie „Sobieski pod Wiedniem”.

Spacer 4. – 12.12.2020 (sobota) Jan III Sobieski i Marysieńka – miłość zapisana w listach
Jak wyglądało życie prywatne króla Jana III Sobieskiego i jego ukochanej żony Marysieńki. Dowiemy się o ich wielkiej miłości i listach, które do siebie pisali. Wspomnimy o życiu dworskim, obyczajach i o ubiorach.

Kurs języka tureckiego online
  • 14 spotkań, poniedziałki, godz. 18.00
Zapraszamy na kurs języka tureckiego od podstaw! Podczas 14 spotkań jesienią 2020 roku dowiesz się czy turecki jest rzeczywiście tak trudny jak wydawało się naszym przodkom, którzy „czuli się jak na tureckim kazaniu” kiedy czegoś nie rozumieli. Poznasz podstawowe zwroty i słownictwo potrzebne w codziennej komunikacji, poćwiczysz wymowę, nauczysz się tajników funkcjonowania języków aglutynacyjnych (!) i dowiesz się czegoś o kulturze imperium osmańskiego i Republiki Turcji.
Spotkania będą odbywały się online, w kameralnej 10-osobowej grupie, na platformie Click Meeting. Każdy uczestnik otrzymuje zestaw potrzebnych materiałów dydaktycznych. Kurs prowadzony na podstawie autorskiego programu lektorki.

Terminy: 21.09, 28.09, 5.10, 12.10, 19.10, 26.10, 2.11, 9.11, 16.11, 23.11, 30.11, 7.12, 14.12, 21.12
Kurs prowadzi mgr Agata Pawlina, absolwentka Filologii Orientalnej ‒ Turkologii przy Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, obecnie doktorantka Wydziału Filologicznego UJ w specjalności językoznawczej przy Katedrze Turkologii UJ. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół zagadnień związanych z językiem tureckim i osmańsko-tureckim oraz szeroko pojętą kulturą muzyczną Imperium Osmańskiego i Republiki Turcji. Ponadto, w latach 2018-2022 jest kierownikiem projektu badawczego, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, pt. Życie muzyczne w pałacu tureckiego sułtana w XVII wieku, na podstawie wspomnień Wojciecha Bobowskiego (vel. Ali Ufki, Bobovius).

Warsztaty plastyczne
Prowadzi Maria Prawelska
transmisja na Fb
Terminy: 18.09, 16.10, 13.11, 11.12

Warsztaty kulturowe
Podstawy języka tureckiego, prowadzi Agata Pawlina
transmisja na Fb, z namiotu edukacyjnego
25.09.2020 „Siedzieć jak na tureckim kazaniu” – podstawy języka tureckiego
Spotkanie podczas którego słuchacze dowiedzą się dlaczego język turecki wydaje się Polakom trudny oraz z jakiego powodu nie jest to prawda!
  • różnice między gramatyką języka polskiego a tureckiego (fleksja vs aglutynacja; harmonia samogłoskowa)
  • podstawowe słownictwo tureckie i zwroty grzecznościowe
  • tureckie zapożyczenia w języku polskim
  • te warsztaty są podzielone na dwie części: jedna stricte językowa, podstawy tureckiego a druga – ciekawostki, zapożyczenia tureckie w polskim, kontakty kulturowe polsko-tureckie
9.10.2020 Uprowadzenie z seraju – orientalizm w europejskiej muzyce klasycznej
O tym, jak europejscy kompozytorzy kreowali obraz Turcji i Turków w swoich dziełach oraz co ma wspólnego współczesna orkiestra symfoniczna z osmańskim mehterhane.

23.10.2020 Wojciech Bobowski vel Ali Ufki – genialny Polak na dworze sułtana osmańskiego
O postaci Wojciecha Bobowskiego, Polaka urodzonego ok. 1610 roku we Lwowie, który stał się jedną z najważniejszych osób w historii muzyki i literatury tureckiej.

20.11.2020 Wprowadzenie do muzyki tureckiej
Spotkanie, podczas którego słuchacze dowiedzą się jakich instrumentów słuchają np. oglądając tureckie seriale oraz co doprowadziło do obecności zarówno elementów zachodnich jak i bliskowschodnich we współczesnej muzyce tureckiej.

4.12.2020 Nie tylko Orhan Pamuk… Przegląd literatury tureckiej dostępnej w języku polskim
Przegląd nowości i trendów w tłumaczeniach literatury tureckiej dostępnej na polskim rynku wydawniczym.

18.12.2020 Wspaniałe Stulecie – fakty i mity
Ciekawostki historyczne dotyczące głównych bohaterów serialu „Wspaniałe Stulecie” – Sulejmana i Roksolany oraz pięknych wnętrz pałacu Topkapı. Słuchacze dowiedzą się na ile świat przedstawiony w telewizyjnym widowisku pokrywa się z historyczną rzeczywistością XVI- wiecznego Imperium Osmańskiego – państwa, które za panowania Sulejmana Wspaniałego osiągnęło szczyt swojej potęgi.

mgr Agata Pawlina – absolwentka Filologii Orientalnej ‒ Turkologii przy Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, obecnie doktorantka Wydziału Filologicznego UJ w specjalności językoznawczej przy Katedrze Turkologii UJ. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół zagadnień wiązanych
z językiem tureckim i osmańsko-tureckim oraz szeroko pojętą kulturą muzyczną Imperium Osmańskiego i Republiki Turcji.
Ponadto, w latach 2018-2022 jest kierownikiem projektu badawczego, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, pt. Życie muzyczne w pałacu tureckiego sułtana w XVII wieku, na podstawie wspomnień Wojciecha Bobowskiego (vel. Ali Ufki, Bobovius). Uczy języka tureckiego nie tylko w ramach obowiązków doktoranckich na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale także w ramach kursów językowych opartych na autorskim programie nauczania, organizowanych przez firmę Artaga Sp. z o.o. w Krakowie, Katowicach i we Wrocławiu.

Wykłady online
prowadzi dr Agnieszka Ayşen Kaim
live na Fb
24.09.2020 Przygody różne polskich poselstw do Imperium Osmańskiego, czyli Polak na tureckim kazaniu
Wysoka Porta i Rzeczypospolita Obojga Narodów, począwszy od XV wieku, wymieniały ze sobą liczne poselstwa. Etykieta osmańskiego dworu była na tyle skomplikowana, że wielu polskich arystokratów nie radziło sobie z dostosowaniem się do obowiązującego protokołu. Kim w tej wymianie kulturowej byli tłumacze, dragomani, odźwierni bram Orientu, czy jako czołowi informatorzy bywali pomocni w wymianach dyplomatycznych, jakie popełniali błędy i komu służyli. Wykład przybliży, jak polscy goście radzili sobie w osmańskim seraju na tureckich kazaniach i "dywanach".
25.10.2020 Harem i pałac sułtana – kariera czy niewolnictwo
Słowo harem wywołuje wiele emocji, zapewne za sprawą literatury i malarstwa orientalistycznego. Należy jednak pamiętać, że te piękne kobiety z różnych krajów, były niewolnicami, a atmosfera komnat haremowych nie przypominała domu rozpusty, surowością zasad przypominała raczej zakon. Wprawdzie erotyka odgrywała tu istotną rolę i ułatwiała awans, jednak dynamikę tej instytucji napędzała sukcesja osmańskiego tronu. Na czym polegała haremowa kariera i hierarchia władzy wśród kobiet? Jakie intrygi rządziły pałacowymi układami?
29.11.2020 Ludzie dwóch kultur – renegaci czy kulturowi pośrednicy
Urodzeni w Chrystusie i zmarli w Allahu, brańcy i branki, jeńcy, poturczeńcy, renegaci, bisurmanie chrześcijańskiego pochodzenia, to często ludzie o zagmatwanych tożsamościach, ‘wrzuceni’ w żywioł dwóch religii i dwóch światów. Spróbujemy się przyjrzeć na tyle, na ile jest to możliwe ze współczesnej perspektywy, jak owi dwuimienni, dwukulturowi i dwuwyznaniowi chrześcijanie Allaha te światy godzili w sobie i w swoim życiu, jak przekraczali granice kultur jako kulturowi pośrednicy.

Agnieszka Ayşen Kaim – doktor turkologii, orientalistka, Polka tureckiego pochodzenia, tłumaczka języka tureckiego, adiunkt w Instytucie Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Wraz ze Stowarzyszeniem "Grupa Studnia O." działa jako opowiadaczka, realizując projekty kulturalne w kraju i za granicą. Autorka licznych publikacji naukowych i popularno-naukowych, przekładów literackich oraz filmowych. W 2015 roku ukazała się autorska opowieść dla dzieci i młodzieży „Bahar znaczy Wiosna”, wyd. Poławiacze Pereł.

Warsztaty szycia tradycyjnego stroju tureckiego
transmisja na Fb