Metale nieszlachetne

Wyroby artystyczne z cyny, miedzi, mosiądzu, brązu i żelaza.

Zbiór obejmuje wyroby artystyczne z cyny, miedzi, mosiądzu, brązu i żelaza, wykonane i dekorowane najrozmaitszymi technikami. Poza obiektami europejskimi zdobiącymi komnaty Zamku Królewskiego na Wawelu i Zamku w Pieskowej Skale zawiera grupę przedmiotów orientalnych: chińskich, perskich, ormiańskich, prezentowanych na ekspozycji Sztuka Wschodu.

Najcenniejsze zabytki pozyskano w latach 20. i 30. ubiegłego stulecia, dzięki zabiegom ówczesnych kustoszy, dążących do odtworzenia wnętrz zamkowych o historycznym charakterze. Pochodzą one z darów oraz zakupów krajowych i zagranicznych, między innymi od Jakuba Potockiego z Brzeżan, Eleonory Sheldon-Phillips z Paryża, Szymona Szwarca z Wiednia, Henryka Fukiera z Warszawy, Jakuba Judkiewicza z Krakowa, Brunona Konczakowskiego z Cieszyna, a także ze zbiorów Sieghardta z Austrii.

Na szczególną uwagę zasługują monumentalne sarkofagi z kaplicy zamkowej w Brzeżanach, członków rodu Sieniawskich: Adama Hieronima, Mikołaja, Aleksandra i Prokopa, z plastycznymi wyobrażeniami leżących na wiekach zmarłych w rycerskich zbrojach. Wykonane w latach 1619–1636 przez konwisarzy lwowskich, przy udziale wrocławskiego rzeźbiarza Jana Pfistera, nie mają odpowiednika w sztuce europejskiej.

Wyjątkową wartość posiadają pamiątki po rodzinie królewskiej Wazów: kartusz inskrypcyjny z sarkofagu Karola Ferdynanda Wazy i kartusz z herbem królewskim Zygmunta III Wazy, pochodzący najpewniej z jednego z używanych przez króla powozów.

Z skali polskiej wyróżniają się zespoły: żelaz kominkowych (renesansowych francuskich i włoskich oraz barokowych niderlandzkich), świeczników (barokowych trybowanych reflektorów i klasycystycznych kandelabrów z brązu złoconego), zdobionych naczyń miedzianych (chłodziarki do wina, pojemniki, dzbany) i naczyń mosiężnych (misy norymberskie), moździerzy aptekarskich (gotyckich, renesansowych i wczesnobarokowych), wyrobów z cyny.

Osobne grupy tworzą przedmioty świadczące o kulturze staropolskiej, takie jak herbowe kartusze, piórniki palestranckie, objaśniacze do świec, skomplikowane zamki, kłódki, klucze, a nawet drzwi skarbcowe z wieku XVII; pamiątki o charakterze patriotycznym (szkatułki w kształcie sarkofagów królewskich, statuetki bohaterów narodowych) oraz wykonana w brązie tak zwana rzeźba gabinetowa o różnej tematyce.