Miasteczko Wawelskie

Wystawa „Miasteczko wawelskie” jest opowieścią o codziennym życiu tuż obok zamku i katedry na wzgórzu wawelskim. Na pierwszym planie ukazano to, co zwykle pozostaje w cieniu – codzienność służby, urzędników, rzemieślników, psałterzystów i kanoników katedralnych, uczniów szkoły katedralnej oraz wszystkich tych, którzy stanowili zaplecze dla władcy i biskupa.

Miasteczko wawelskie było od średniowiecza znakomitym przykładem współistnienia na niewielkim terenie dwóch przenikających się przestrzeni: sakralnej i świeckiej. Wiedza, jaką dysponujemy, nie pozwala na pełną rekonstrukcję jego obrazu. Powstało więc gromadzące ślady przeszłości, fragmentaryczne ujęcie, w którego centrum są znalezione na wzgórzu przedmioty codziennego użytku. W większości są to niewielkie artefakty, skromne, często pozbawione walorów artystycznych i zachowane jedynie we fragmentach. Stanowią one materialny ślad bytności na Wawelu ludzi, o których najczęściej milczą księgi archiwalne. Przedmioty te są punktem wyjścia opowieści na wystawie. Architektura miasteczka staje się tłem barwnego życia.

Wawel. Inny wymiar

Interwencja artystyczna na wystawie „Miasteczko wawelskie”.
Współpraca: Galeria Mikrob.

Interwencja artystyczna „Wawel. Inny wymiar” to pomniejszona przestrzeń zamku ukryta w szklanej gablocie. Jest wyimaginowanym połączeniem wawelskiej komnaty (Sala pod Ptakami) z zestawieniem białej, galeryjnej przestrzeni, w której eksponowane są dzieła współczesnych krakowskich artystów. Instalacja powstała we współpracy z Galerią Mikrob jest opowieścią o muzeum, o procesie powstawania wystawy, o niewidocznych na co dzień aspektach technicznych tworzenia ekspozycji.
Oglądanie makiety to chwila, kiedy odbiorca może podglądać pracę muzealników, zapoznać się z didaskaliami powstawania wystawy. To zaproszenie do poszukiwania szczegółów – tropienia miniaturowych kopii dzieł sztuki zgromadzonych w Zamku, wyszukiwania materiałów budowalnych niezbędnych do stworzenia aranżacji wnętrza. Co znamienne – większość z prac prezentowanych na ścianach instalacji była pokazywana na Wawelu lub co więcej, z myślą o tym miejscu powstała i do dziś znajduje się w kolekcji muzeum. Dzieła eksponowane w skali 1:12 – nurtują swym niewielkim rozmiarem i zachęcają do ich identyfikacji.
Interwencja jest zaglądaniem za kulisy muzeum, to instalacja pokazująca jak wygląda codzienna praca muzealników, ale też przedstawienie innego wymiaru muzeum sztuki dawnej – jako miejsca, w którym sztuka nowoczesna nie tylko ma swoje miejsce, ale też odkrywa znaczącą rolę. Doskonale koresponduje z narracją wystawy „Wawelskie miasteczko”, która jest opowieścią o codziennym życiu poza dworem królewskim. Kus snuje opowieść o codzienności muzealników, pokazuje rezydencje jako miejsce pracy. Tytuł „Inny wymiar” odnosi się też do otwarcia nowego rozdziału na Wawelu – w którym współczesność opowiada o przeszłości i tłumaczy, że sztuka jest jedna.

Kuratorka: dr Bogumiła Wiśniewska

W instalacji znajdują się miniatury następujących dzieł sztuki współczesnej:

Marcin Maciejowski

„Może jakiś arras byłoby miło zobaczyć na żywo” ,110x80 cm, 2021
„Jego donośny głos” 118 x 90 cm 2000r.

Aleksandra Waliszewska

Bez tytułu, gwasz na papierze, B4
Bez tytułu, gwasz na papierze, B4
Bez tytułu, gwasz na papierze, B4

Karol Palczak

“Road at night”, oil on canvas, 57x40cm 2022
“Smoke”, oil on aluminium sheet, 60x45cm 2019
“Effigy in the stable”, oil on galvanized sheet, 57x35cm 2022

Łukasz Stokłosa

„August III Sas”, 2023, o/p, 70x60
“August II Wettyn”, 2022, o/p, 60x70 cm

Kinga Nowak

kompozycja rzeźbiarska, ”Kot”
kompozycja rzeźbiarska „Totem”

Agata Kus

„Jeździec”, olej na płótnie, 40 x 30 cm, 2021
„FIRST COLD”, olej na płótnie, 160 x 180 cm, 2018
„O dwóch takich”, olej na płótnie, 200 x 150 cm, 2022
„The Priestess”, olej, perłowe pigmenty na płótnie, 90 x 160 cm, 2023

Magdalena Jurek

TRN ceramic ceiling light, F2

Wydarzenia towarzyszące

OPROWADZANIA

Oprowadzania kuratorskie

Miasteczko wawelskie | 25 kwietnia, 13 czerwca, 22 sierpnia, 10 października 2025

Prowadzenie: dr Magdalena Młodawska

odbiorcy: młodzież i dorośli
godz. 14.00
bilet: 15 zł
zbiórka na krużgankach II piętra, przy wejściu na wystawę

Zapraszamy na oprowadzanie, podczas którego kuratorka wystawy dr Magdalena Młodawska przybliży historię życia w wawelskim miasteczku oraz powstania Małej Baszty, a także opowie o eksponatach pochodzących z XVI–XVIII wieku.

Wawel. Inny wymiar | 30 maja, 3 października 2025
Zapraszamy na oprowadzanie do interwencji „Wawel. Inny wymiar”, podczas którego kuratorka wystawy dr Bogumiła Wiśniewska oraz artystka dr Agata Kus opowiedzą o prezentowanej w Małej Baszcie makiecie pomniejszonej przestrzeni zamku. Będzie także możliwość porozmawiania na temat ekspozycji.

wiek uczestników: od 16 lat

dr Agata Kus (ur. 1987) – absolwentka i pracownik Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Zajmuje się głównie malarstwem, rysunkiem, ceramiką i video. Laureatka wielu nagród i stypendiów. W 2021 roku zdobyła I miejsce w rankingu Kompas Młodej Sztuki publikowanego w „Rzeczpospolitej”. Maluje głównie ludzi, wpisując się w obserwowany w ostatnich latach triumfalny powrót do klasycznego rodzaju figuratywności. Artystka stosuje przy tym liczne gry formalne, jak malarskie kolaże, pseudowycinanki, wklejki, zamazywania i destrukcje, sugerując zestawienie ze sobą wielu kompozycji o różnej fakturze i technice.

Oprowadzania z archeologiem | 23 maja, 11 lipca, 19 września 2025
Prowadzenie: Jolanta Lasek (11 VII), Jakub Rąpała (23 V, 19 IX)

odbiorcy: młodzież i dorośli

Wawelskie miasteczko było znakomitym przykładem współistnienia dwóch przenikających się przestrzeni: sakralnej i świeckiej. Wiedza, którą dysponujemy, nie pozwala na pełną rekonstrukcję jego obrazu. Z tej okazji powstała wystawa, której centralnym punktem są przedmioty codziennego użytku znalezione na wzgórzu. Większość z nich to niewielkie artefakty – skromne, często pozbawione walorów artystycznych i zachowane jedynie we fragmentach.
Zapraszamy na oprowadzanie, podczas którego archeolodzy Jolanta Lasek i Jakub Rąpała przybliżą historię eksponatów prezentowanych w Małej Baszcie i opowiedzą o przeprowadzonych na nich badaniach.

WARSZATY
Warsztaty tworzenia zabawki | 31 maja, 30 sierpnia 2025
Prowadzenie: Barbara Mateja

odbiorcy: dzieci w wieku 7–12 lat

Przyjdź na Wawel i odkryj, jak kiedyś wyglądały zabawki! Podczas spotkania zwiedzimy Małą Basztę, gdzie przyjrzymy się starym zabawkom, którymi bawiły się dzieci mieszkające w wawelskim miasteczku ponad 300 lat temu. Następnie podczas warsztatów ulepimy własne zabawki, inspirowane tymi zobaczonymi na wystawie, oraz je ozdobimy. Ze względu na długi proces wypalania ceramiki zabawki będą gotowe do odbioru w Dziale Edukacji po miesiącu od wydarzenia. W celu ustalenia daty i godziny odbioru prosimy o kontakt z Alicją Kropidłowską, e-mail: akropidlowska@wawelzamek.pl.

Warsztaty tworzenia ceramicznych miseczek (z polewą) | 31 maja i 14 czerwca 2025
Prowadzenie: Barbara Mateja

odbiorcy: dorośli

Zapraszamy na wyjątkowe warsztaty ceramiczne, podczas których zwiedzisz Małą Basztę oraz własnoręcznie stworzysz niepowtarzalną miseczkę, a następnie pokryjesz ją barwnym szkliwem. To doskonała okazja, by spróbować swoich sił w pracy z gliną, zrelaksować się i stworzyć coś pięknego oraz funkcjonalnego! Nie musisz mieć doświadczenia – wszystkiego nauczymy Cię na miejscu!
Podczas pierwszego spotkania (31 maja) poznasz podstawy pracy z gliną kamionkową i wykonasz swoją miseczkę pod okiem doświadczonej edukatorki. Następnie ceramika zostanie poddana procesowi wypalania. Na drugim spotkaniu (14 czerwca) ozdobisz swoją miskę za pomocą pasteli, farb podszkliwnych oraz innych materiałów.
Ze względu na długi proces wypalania ceramiki miseczki będą gotowe do odbioru w Dziale Edukacji po miesiącu od ostatnich warsztatów. W celu ustalenia daty i godziny odbioru prosimy o kontakt z Alicją Kropidłowską, e-mail: akropidlowska@wawelzamek.pl.

Wawelaki – Wawelskie miasteczko
Magiczny świat Wawelaków powrócił w nowej odsłonie. Dzieci wraz z opiekunami w towarzystwie uroczego stworka od lutego odkrywają zamkowe tajemnice związane z dawnym miasteczkiem wawelskim. Podczas wędrówki po wzgórzu śledzą losy jego mieszkańców i przygotowują się do odbioru nowo powstałej wystawy stałej w Małej Baszcie.

Zajęcia odpowiadają na pytania związane z codziennością dawnego wawelskiego miasteczka: gdzie się znajdowało, w czym gotowano, jak wyglądały księgi i czym pisano, a także jakimi zabawami umilano czas. Odkrywanie tych sekretów przeszłości ułatwiają repliki zabytków z wystawy w Małej Baszcie i dziecięce kroniki, w których dokumentujemy nasze podróże, małe i duże.
Link do strony cyklu: https://wawel.krakow.pl/cykl/wawelaki

Podcast
O koncepcji wystawy, historii jej powstawania oraz znajdujących się na niej eksponatach opowiadać będą kuratorka dr Magdalena Młodawska oraz archeolodzy Jolanta Lasek i Jakub Rąpała.
Link do strony podcastów: https://wawel.krakow.pl/blog-edukacyjny/podcasty

Zapytaj kustosza
Na pytania zadane przez internautów pod postem na Facebooku i Instagramie odpowiadać będzie kuratorka wystawy dr Magdalena Młodawska.
Link do strony cyklu: https://wawel.krakow.pl/blog-edukacyjny/zapytajkustosza