Archiwum
Dokumenty, rękopisy, akta i fotografie.
Struktura
Archiwum Zamku Królewskiego na Wawelu gromadzi dokumenty, rękopisy, akta i fotografie na trzech poziomach:
Regulamin korzystania ze zbiorów Archiwum Zamku Królewskiego na Wawelu znajduje się na stronie BIP Zamku.
- Archiwum Naukowe, gromadzące różne materiały historyczne od czasu powstania instytucji, w tym związane z początkami istnienia Muzeum,
- Archiwum Fotograficzne,
- Archiwum Zakładowe.
Regulamin korzystania ze zbiorów Archiwum Zamku Królewskiego na Wawelu znajduje się na stronie BIP Zamku.
Archiwum Naukowe
Dokumentacja archiwalna przechowywana w Archiwum Naukowym podzielona jest na Działy:
DZIAŁ I – Archiwum KOW (Kierownictwo Odnowienia Wawelu). Zasób archiwalny zawiera dokumenty z lat 1855–1945. Materiały archiwalne dotyczą spraw związanych z odzyskaniem wzgórza z rąk austriackich, lat odbudowy zamku i budowli wawelskich pod kierunkiem Zygmunta Hendla i Adolfa Szyszko-Bohusza, prac archeologicznych i konserwatorskich, a także pierwszych lat kształtowania się muzeum we wnętrzach zamkowych (m.in. dokumenty związane z ofiarodawcami, oferty zakupów, księgi protokołów komisji ds. wyposażenia wnętrz). W tym Dziale przechowywana jest księga strat wojennych polskiej kultury Sichergestellte Kunstwerke im General Gouvernement im 1944. Ostatnio dołączył do niej zespół akt z okresu okupacji hitlerowskiej 1939–1944 – Dokumenty biura projektowo-budowlanego Franza Koettgena i Edgara Horstmanna, mieszczącego się wówczas na Wawelu.
DZIAŁ II – Działalność Muzeum, to zbiór odnoszący się do funkcjonowania instytucji po roku 1945, akta dotyczące restytucji zabytków po drugiej wojnie światowej, składnicy muzealnej, powrotu arrasów i innych zabytków z Kanady, zakupów i darów przedmiotów artystycznych do zbiorów wawelskich, dokumentacji wystaw wawelskich oraz archiwalia dotyczące wydawnictw, w tym kolekcja plakatów.
DZIAŁ III – Varia, to niewielki zbiór dokumentów historycznych, w tym autografów królewskich i carskich, materiały dotyczące powstania z roku 1863, spuścizna po rodzinie Lanckorońskich, w tym listy Jacka Malczewskiego do Karola Lanckorońskiego, kolekcja znaczków i kart pocztowych związanych z Wawelem. W dziale tym przechowujemy też olbrzymi zbiór wycinków prasowych od roku 1839 związanych z wawelskim wzgórzem, instytucjami, które się na nim mieściły, oraz poświęconych odbywającym się tu wydarzeniom.
DZIAŁ IV – Mikrofilmy i odbitki kserograficzne, zamawiane w innych Archiwach, zawierające materiały archiwalne dotyczące różnorodnych spraw związanych z Zamkiem Królewskim na Wawelu.
DZIAŁ V – Dokumentacje konserwatorskie ruchomych zabytków wawelskich: obrazów, tkanin, rzeźb, porcelany, mebli, broni oraz wnętrz zamkowych.
DZIAŁ VI – Archeologia, obejmujący:
DZIAŁ VII – Rysunki architektoniczne i projekty techniczne dotyczące wzgórza wawelskiego i innych obiektów będących w zarządzaniu Zamku Królewskiego na Wawelu oraz dokumentacje konserwatorsko-techniczne dotyczące budynków wzgórza i Zamku w Pieskowej Skale:
DZIAŁ VIII – Dokumentacja na nośnikach cyfrowych. To zbiór różnorodny, obejmujący filmy dokumentalne o Wawelu lub o osobach związanych z Wawelem, programy edukacyjne o Wawelu, dokumentację wydarzeń związanych z bieżącą działalnością instytucji.
DZIAŁ IX – Zbiory archiwalne, spuścizny. Obejmuje materiały po byłych pracownikach i współpracownikach Zamku. Do najobszerniejszych należą: materiały po dyrektorze prof. Jerzym Szablowskim oraz konserwatorach – Rudolfie Kozłowskim i Wacławie Szymborskim.
DZIAŁ X – Depozyty. W obrębie tego Działu przechowujemy materiały archiwalne dotyczące rodziny Praussów oraz rodziny Mieroszewskich – przekazane Zamkowi Królewskiemu w depozyt przez rodziny tych rodów.
Dział XI – Materiały promocyjne i reklamowe Zamku Królewskiego na Wawelu.
DZIAŁ I – Archiwum KOW (Kierownictwo Odnowienia Wawelu). Zasób archiwalny zawiera dokumenty z lat 1855–1945. Materiały archiwalne dotyczą spraw związanych z odzyskaniem wzgórza z rąk austriackich, lat odbudowy zamku i budowli wawelskich pod kierunkiem Zygmunta Hendla i Adolfa Szyszko-Bohusza, prac archeologicznych i konserwatorskich, a także pierwszych lat kształtowania się muzeum we wnętrzach zamkowych (m.in. dokumenty związane z ofiarodawcami, oferty zakupów, księgi protokołów komisji ds. wyposażenia wnętrz). W tym Dziale przechowywana jest księga strat wojennych polskiej kultury Sichergestellte Kunstwerke im General Gouvernement im 1944. Ostatnio dołączył do niej zespół akt z okresu okupacji hitlerowskiej 1939–1944 – Dokumenty biura projektowo-budowlanego Franza Koettgena i Edgara Horstmanna, mieszczącego się wówczas na Wawelu.
DZIAŁ II – Działalność Muzeum, to zbiór odnoszący się do funkcjonowania instytucji po roku 1945, akta dotyczące restytucji zabytków po drugiej wojnie światowej, składnicy muzealnej, powrotu arrasów i innych zabytków z Kanady, zakupów i darów przedmiotów artystycznych do zbiorów wawelskich, dokumentacji wystaw wawelskich oraz archiwalia dotyczące wydawnictw, w tym kolekcja plakatów.
DZIAŁ III – Varia, to niewielki zbiór dokumentów historycznych, w tym autografów królewskich i carskich, materiały dotyczące powstania z roku 1863, spuścizna po rodzinie Lanckorońskich, w tym listy Jacka Malczewskiego do Karola Lanckorońskiego, kolekcja znaczków i kart pocztowych związanych z Wawelem. W dziale tym przechowujemy też olbrzymi zbiór wycinków prasowych od roku 1839 związanych z wawelskim wzgórzem, instytucjami, które się na nim mieściły, oraz poświęconych odbywającym się tu wydarzeniom.
DZIAŁ IV – Mikrofilmy i odbitki kserograficzne, zamawiane w innych Archiwach, zawierające materiały archiwalne dotyczące różnorodnych spraw związanych z Zamkiem Królewskim na Wawelu.
DZIAŁ V – Dokumentacje konserwatorskie ruchomych zabytków wawelskich: obrazów, tkanin, rzeźb, porcelany, mebli, broni oraz wnętrz zamkowych.
DZIAŁ VI – Archeologia, obejmujący:
a) inwentarze polowe z lat 1948–2015
b) dokumentację opisową badań archeologicznych prowadzonych w obrębie całego wzgórza, łącznie z katedrą i stokami, z lat 1948–2016
c) dokumentację fotograficzną wykopów i stanowisk archeologicznych
d) dokumentację rysunkową badań archeologicznych prowadzonych w obrębie wzgórza, łącznie z katedrą i stokami, z lat 1948–2014
DZIAŁ VII – Rysunki architektoniczne i projekty techniczne dotyczące wzgórza wawelskiego i innych obiektów będących w zarządzaniu Zamku Królewskiego na Wawelu oraz dokumentacje konserwatorsko-techniczne dotyczące budynków wzgórza i Zamku w Pieskowej Skale:
a) rysunki architektoniczne od połowy XIX do połowy XX wieku, ilustrujące stan zamku w okresie okupacji austriackiej, przebieg odnowy zamku, koncepcje architektoniczne urządzenia wzgórza (m.in. Zygmunta Hendla, Adolfa Szyszko-Bohusza, Alfreda Majewskiego)
b) dokumentacja architektoniczna – inwentaryzacje i projekty
c) dokumentacja techniczna (z okresu powojennego i współczesna) infrastruktury wewnętrznej – wod.-kan., c.o., elektryki, teletechniki, sygnalizacji przeciwpożarowej i antywłamaniowej.
DZIAŁ VIII – Dokumentacja na nośnikach cyfrowych. To zbiór różnorodny, obejmujący filmy dokumentalne o Wawelu lub o osobach związanych z Wawelem, programy edukacyjne o Wawelu, dokumentację wydarzeń związanych z bieżącą działalnością instytucji.
DZIAŁ IX – Zbiory archiwalne, spuścizny. Obejmuje materiały po byłych pracownikach i współpracownikach Zamku. Do najobszerniejszych należą: materiały po dyrektorze prof. Jerzym Szablowskim oraz konserwatorach – Rudolfie Kozłowskim i Wacławie Szymborskim.
DZIAŁ X – Depozyty. W obrębie tego Działu przechowujemy materiały archiwalne dotyczące rodziny Praussów oraz rodziny Mieroszewskich – przekazane Zamkowi Królewskiemu w depozyt przez rodziny tych rodów.
Dział XI – Materiały promocyjne i reklamowe Zamku Królewskiego na Wawelu.
Archiwum Fotograficzne
Gromadzi i przechowuje archiwalne i współczesne materiały zarejestrowane metodami fotograficznymi. Ze względu na długi okres gromadzenia materiałów zbiór ten jest bardzo złożony pod względem ikonograficznym (obejmuje głównie dokumentację wzgórza wawelskiego, jego budynków, muzealiów, wydarzeń mających miejsce na Wawelu itp.), jak również pod względem technologicznym (negatywy na podłożach szklanych i z tworzyw sztucznych o różnych formatach, diapozytywy i odbitki).
Autorami zdjęć archiwalnych byli znakomici fotograficy: Walery Rzewuski, Stanisław Bizański, Antoni Pawlikowski, Jan Bułhak, Stanisław Mucha, Adam Engelmann, Stanisław Kolowca. Zdjęcia współczesne zostały wykonane przez fotografów zatrudnionych w Pracowni Fotograficznej ZKnW.
Większość zespołu Archiwum Fotograficznego została zdigitalizowana i jest w dyspozycji Działu Dokumentacji Fotograficznej Zamku Królewskiego na Wawelu (tel. 12 4225155, w. 250).
Autorami zdjęć archiwalnych byli znakomici fotograficy: Walery Rzewuski, Stanisław Bizański, Antoni Pawlikowski, Jan Bułhak, Stanisław Mucha, Adam Engelmann, Stanisław Kolowca. Zdjęcia współczesne zostały wykonane przez fotografów zatrudnionych w Pracowni Fotograficznej ZKnW.
Większość zespołu Archiwum Fotograficznego została zdigitalizowana i jest w dyspozycji Działu Dokumentacji Fotograficznej Zamku Królewskiego na Wawelu (tel. 12 4225155, w. 250).
Archiwum Zakładowe
Gromadzi dokumentację bieżącą instytucji, w tym materiały standardowe odnoszące się do działalności muzealnej, konserwatorskiej, wydawniczej oraz administracyjno-finansowo-kadrowej.
Potwierdzenie przez cesarza Józefa II tytułu hrabiowskiego Lanckorońskich
18 listopada 1783
Dokument pergaminowy, w oprawie z czerwonego aksamitu; księga przepleciona jedwabnym złotym sznurem, z pieczęcią cesarską. W języku łacińskim; zatwierdza patent hrabiowski i przywileje z tym związane Macieja Lanckorońskiego, kasztelana kijowskiego, starosty bracławskiego. Na karcie szóstej namalowany rodowy herb Zadora.
Dar Karoliny Lanckorońskiej z roku 1997.
18 listopada 1783
Dokument pergaminowy, w oprawie z czerwonego aksamitu; księga przepleciona jedwabnym złotym sznurem, z pieczęcią cesarską. W języku łacińskim; zatwierdza patent hrabiowski i przywileje z tym związane Macieja Lanckorońskiego, kasztelana kijowskiego, starosty bracławskiego. Na karcie szóstej namalowany rodowy herb Zadora.
Dar Karoliny Lanckorońskiej z roku 1997.
List Jacka Malczewskiego do Karola Lanckorońskiego
prawdopodobnie 1889
Na stronie pierwszej pięć rysunków akwarelą wykonanych przez Malczewskiego, przedstawiających: żonę artysty patrzącą w stronę dziecięcej kołyski, nowo narodzoną córeczkę Julię w beciku oraz dziecko owinięte rozwijającą się wstążką; na stronie drugiej trzy rysunki piórkiem przedstawiające: autoportret artysty przy sztalugach, postać wojskowego w austriackim mundurze oraz dziecko wspinające się po łyżce.
Dar Karoliny Lanckorońskiej z roku 1994.
prawdopodobnie 1889
Na stronie pierwszej pięć rysunków akwarelą wykonanych przez Malczewskiego, przedstawiających: żonę artysty patrzącą w stronę dziecięcej kołyski, nowo narodzoną córeczkę Julię w beciku oraz dziecko owinięte rozwijającą się wstążką; na stronie drugiej trzy rysunki piórkiem przedstawiające: autoportret artysty przy sztalugach, postać wojskowego w austriackim mundurze oraz dziecko wspinające się po łyżce.
Dar Karoliny Lanckorońskiej z roku 1994.
List Karola Lanckorońskiego do matki
29 stycznia 1890
Na stronie pierwszej akwarelka przedstawiająca sanie mknące wśród zimowego krajobrazu Rozdołu (siedziby Lanckorońskich), poniżej wnętrze wagonu sypialnego z postacią Karola Lanckorońskiego, na stronie czwartej ptaszek (sikorka?) siedzący na gałązce.
Dar Karoliny Lanckorońskiej z roku 1994.
29 stycznia 1890
Na stronie pierwszej akwarelka przedstawiająca sanie mknące wśród zimowego krajobrazu Rozdołu (siedziby Lanckorońskich), poniżej wnętrze wagonu sypialnego z postacią Karola Lanckorońskiego, na stronie czwartej ptaszek (sikorka?) siedzący na gałązce.
Dar Karoliny Lanckorońskiej z roku 1994.
Projekt elewacji wschodniej Zamku Królewskiego na Wawelu
Rysunek Kazimierza Wyczyńskiego, około 1909, według projektu Zygmunta Hendla z roku 1906, z poprawkami Centralnej Komisji w Wiedniu oraz Komitetu Krajowego.
Rysunek Kazimierza Wyczyńskiego, około 1909, według projektu Zygmunta Hendla z roku 1906, z poprawkami Centralnej Komisji w Wiedniu oraz Komitetu Krajowego.