Otwarcie trasy plenerowej

Malowniczy dziedziniec, rezerwat archeologiczny pełen sekretów, niedostępne dotychczas miejsca, wspaniałe widoki na Kraków.

Od 30 lipca Zamek Królewski na Wawelu otwierając trasę plenerową „Ogrody, Dziedzińce, Kościół św. Gereona”, zaprasza wszystkich w wyjątkową podróż po najpiękniejszych miejscach na wzgórzu. Długo wyczekiwaną niespodzianką jest udostępnienie zwiedzającym, po raz pierwszy, rezerwatu archeologiczno-architektonicznego kościoła św. Gereona.

Zwiedzanie zaczyna się na wystawie „Wawel Zaginiony”, przy modelu XVIII-wiecznego Wawelu. Kolejnymi punktami trasy są kolejno: Dziedziniec zwany Batorego, rezerwat archeologiczno – architektoniczny kościoła św. Gereona i kościoła św. Marii Egipcjanki, Dziedziniec Arkadowy, sień zwana Tatarską, północne stoki Zamku oraz Ogrody Królewskie.

Na dziedziniec, którego nazwa pochodzi od położonej obok kaplicy grobowej Stefana Batorego, wiedzie przejście w murze tuż za bramą zw. Berrecciego. Ta niewielka przestrzeń jest położona pomiędzy zachodnim skrzydłem zamku a prezbiterium katedry, z którym łączy się renesansową przewiązką. Tą drogą król i dworzanie mogli przejść z komnat zamkowych na nabożeństwa w katedrze. Z dziedzińca roztacza się jeden z bardziej malowniczych widoków na krakowskie Planty.

Rezerwat archeologiczno-architektoniczny wśród wielu form ekspozycji muzealnych zajmuje miejsce wyjątkowe. W latach 1914-1920 odnalezione zostały relikty romańskiej bazyliki transeptowej, jednego z najbogatszych i najciekawszych w swym założeniu zabytków wczesnośredniowiecznej architektury sakralnej na ziemiach polskich. Stan zachowania obiektu upoważnił autora badań – Adolfa Szyszko-Bohusza do zaaranżowania ekspozycji, której treścią są dwie, rozpoznane w czasie badań, średniowieczne świątynie.
Usytuowany jest w przyziemiu zachodniego skrzydła Zamku. Obejmuje relikty krypty i transeptu romańskiego kościoła pod wezwaniem św. Gereona, oraz powstałej na jego miejscu gotyckiej kaplicy pod wezwaniem św. Marii Egipcjanki.

Adolf Szyszko-Bohusz jako pierwszy podjął się próby rekonstrukcji obu kościołów. Świątynia romańska w jego ujęciu prezentowała się jako bazylika trójnawowa z transeptem (w którego ramionach usytuowane były empory), kryptą wschodnią oraz dwuwieżowym masywem zachodnim. Gotycki kościół rekonstruował jako niewielką jednonawową budowlę, w której sklepienie nawy wsparte było na centralnie usytuowanej podporze.

Od 1989 roku prowadzone były w obrębie rezerwatu prace konserwatorskie oraz weryfikacyjne badania archeologiczne. W wyniku nich zakwestionowane zostały poglądy A. Szyszko-Bohusza. Dokonano nowej aranżacji przestrzeni przyjmując za podstawę hipotezy powojennych badaczy. Waloryzację reliktów wraz założeniami ekspozycyjnymi opracował Piotr Stępień, on również był autorem nowego projektu aranżacji rezerwatu. Współcześnie, tematem ekspozycji są dwie, następujące chronologicznie po sobie budowle sakralne – romański kościół i gotycka kaplica.
Według najnowszych hipotez romańska świątynia powstała w drugiej połowie XI wieku i funkcjonowała jako okazała kaplica pałacowa, natomiast fundację gotyckiej kaplicy łączy się z inicjatywą króla Kazimierza Wielkiego.

Gotycka kaplica pod wezwaniem św. Marii Egipcjanki
Służyła jako kaplica zamkowa. Wybudowana w miejscu XI-wiecznego kościoła św. Gereona, była efektem przeobrażeń tej budowli, które trwały od XIII wieku. W połowie wieku XIV doszło do jej gotyckiej przebudowy, i w tej formie przetrwała do początków wieku XVI, kiedy to została zniszczona w trakcie renesansowej rozbudowy zamku, a pomieszczenia, które znalazły się na jej miejscu służyły jako piwnice. Składała się z nawy na rzucie zbliżonym do kwadratu i prezbiterium zakończonego apsydą. Wejście do kaplicy z dziedzińca zamkowego mieściło się w prezbiterium – świadczą o tym zachowane stopnie schodów po jego prawej stronie. W obecnej formie rezerwatu pozostałościami tej gotyckiej kaplicy są wspomniane już schody w prezbiterium, profilowany łuk tęczowy, oraz pojedyncze detale architektoniczne.

Piwnica bądź sień zwana „Tatarską” położona jest w skrzydle północnym Zamku, wiodą do niej wejścia od strony Dziedzińca Arkadowego i od strony elewacji północnej zaprojektowane w latach 20. XX wieku przez A. Szyszko-Bohusza. Sień powstała w 1 ćwierci XVI wieku, a do jej konstrukcji wykorzystano fragmenty średniowiecznych murów palatium romańskiego i wczesnogotyckiego.

Wawelskie ogrody nawiązują do renesansowych założeń ogrodowych, a ich powstały w wyniku wieloletnich badań i analiz. Zastosowana roślinność, kompozycja nasadzeń oraz elementy architektury ogrodowej przywołują klimat epoki Jagiellonów. Ogrody składają się z tarasów górnego i dolnego oraz niewielkich winnic.

zwiedzanie od 30 lipca 2020

trasa czynna w dni bezdeszczowe:

• poniedziałek 9.30 – 16.00
• wtorek – niedziela 9.30 – 17.00
  przerwa sanitarna 13.00 – 13.30

zwiedzanie wyłącznie z przewodnikiem (opłata w cenie biletu); wejścia co pół godziny, grupy maksymalnie
9-osobowe

bilety: 25 zł normalny, 15 zł ulgowy
sprzedaż w kasach: Centrum Promocji i Informacji oraz brama Herbowa; przerwa sanitarna: 12.15-12.45

bezpieczeństwo:

• należy stosować się do poleceń obsługi trasy
• zwiedzający zobowiązani są do zachowania odpowiedniego dystansu (1,5 m) i używania indywidualnych środków ochrony; przy wejściu dostępny dla zwiedzających płyn do dezynfekcji rąk
• stanowiska kasowe i recepcyjne zostały zabezpieczone przeźroczystymi przegrodami, pracownicy wyposażeni w maseczki, środki dezynfekujące