11 XI czynne wyłącznie: Wawel Odzyskany oraz Lapidarium | Oficjalna strona biletów na Wawel: bilety.wawel.krakow.pl

Blog Edukacyjny

Wiedza / #zapytajkustosza
Martyna Bulińska,zapytaj konserwatora
Martyna Bulińska, Krzysztof Czyżewski 24.09.2021 godz. 15:00

Krużganki wawelskie

Na Państwa pytania dotyczące krużganków wawelskich (i nie tylko!) odpowiada konserwator architektury, Martyna Bulińska, oraz kustosz, kurator Działu Militarów, Krzysztof Czyżewski.
Pytanie o dokończenie fryzu - dlaczego z tego zrezygnowano i czy może są plany jego dokończenia w przyszłości? Czy są też plany dotyczące podbitki dachowej, która była niegdyś kolorowa i ozdobiona złotymi rozetami, czy są plany powrotu do tej formy? I wreszcie czy są może plany przywrócenia kolorowych dachówek na dachu? Czy Muzeum Zamku na Wawelu ma w planach oraz koncepcję (poza tymi z początku XXw.) na przywrócenie wielokolorowego pokrycia dachu?
  • fryz

Po odzyskaniu Zamku w 1905 roku przystąpiono do jego odnowy. W roku 1907 Komitet Krajowy polecił wykonanie konserwacji fryzu krużganków. Prace przy odsłanianiu malowidła rozpoczęły się w roku 1909. Zachowana część dekoracji znajdowała się pod warstwą pobiały. Wykonawcą prac był Makarewicz. W roku 1915 rozpoczęto prace konserwatorskie przy pozostałej części fryzu w skrzydle wschodnim. Podczas prac wystrzegano się wprowadzania ingerencji w zachowany rysunek oraz uzupełnień. Zgodnie z tymi założeniami, powstrzymano się również od rekonstrukcji dalszej części fryzu.

Dziś również nie ma planów, aby rekonstruować niezachowaną część dekoracji, szczególnie gdy nie ma zachowanych fragmentów, które pozwoliłyby na wierne odtworzenie pierwotnego rysunku oraz kolorystki. Obecne tendencje konserwatorskie opierają się na działaniach zachowawczych, mających na celu jedynie utrwalenie zabytkowych struktur.

  • Kasetony krużganków II piętra

W 1907 roku zlecono wykonanie stropu kasetonowego nad II piętrem krużganków według założeń projektu rekonstrukcji Zamku według Hendla. Bogato zdobiony, ze złotymi rozetami oraz rzeźbionym okapem strop zamontowany został w południowej części Zamku. Na wniosek Juliusza Lea, na dalszych etapach prac wykonano strop w pozostałych częściach Zamku (skrzydła północne, zachodnie i wschodnie) w znacznie uproszczonej wersji, bez złoconych rozet i w takiej formie pozostaje do dziś. Kształt okapu był wielokrotnie omawiany i przerabiany, jednak nie zdecydowano się na odtworzenie rozet. Oprócz dyskusji na temat aspektu wizualnego, dyskutowano także na temat możliwości obciążenia smukłych kolumn II piętra znacznie wysuniętym okapem. Ostatecznie okap pozostał wysunięty, ale zrezygnowano z wszelkich ozdób na pułapie krużganków II piętra.

  • Dachówka

Na początku XX wieku, podczas odnowy Wawelu, pojawiły się plany rekonstrukcji wawelskiego dachu pokrytego wielobarwną dachówką. Pomysł nie zyskał akceptacji Komisji. Podobnie jak w odniesieniu do fryzu krużganków, wobec niewystarczającej wiedzy na temat wyglądu dachu renesansowego, nie jest planowane jego odtworzenie.Dzień dobry, mam pytanie dotyczące innej sprawy, która nurtuje mnie od lat. Dlaczego nigdy nie otwarto i nie zbadano grobowca Władysława Jagiełły? Ostatnio były informację o zbadaniu sondą grobowca Władysława Łokietka, ale próżno znaleźć informacje o tym. Dziwi mnie to, bo inne groby/trumny polskich władców czy członków ich rodzin były wielokrotnie otwierane, a te dwa ww. nigdy.

Dlaczego nie zdecydowano się na odtworzenie brakującej części malowanego fryzu na ostatniej kondygnacji? Czy rekonstrukcja jest jeszcze brana pod uwagę?

Odpowiedz na to pytanie znajduje się powyżej.

To poza opisanymi skrótowo w poście funkcjami - obserwatorium dla turniejów i nocne życie towarzyskie - jakie jeszcze krużganki pełniły funkcje?

Dzięki tak zaprojektowanej architekturze, można było swobodnie przemieszczać się po terenie Zamku bez przechodzenia przez poszczególne komnaty (aby na przykład nie przeszkadzać królowi). W niektórych fragmentach Zamku zachowały się nawet kominki, dostępne właśnie od strony krużganków, w których można było rozpalić ogień bez konieczności wchodzenia do pomieszczenia

Jaką funkcję pełniła część poddasza znajdująca się nad krużgankami?

Samo poddasze pełniło i dalej w dużej mierze pełni funkcje czysto techniczne. Kształt części dachu znajdującej się nad krużgankami oraz okapu był przedmiotem wielu dyskusji podczas odnowy Zamku na początku XX wieku. Ostateczny kształt przyjęto na podstawie wytycznych, aby forma była zachowawcza w formie, ale jednocześnie zapewniała ochronę przed zalewaniem krużganków wodą opadową- a więc przy zachowaniu odpowiedniego wysunięcia okapu w kierunku dziedzińca.

Mam pytanie dotyczące innej sprawy, która nurtuje mnie od lat. Dlaczego nigdy nie otwarto i nie zbadano grobowca Władysława Jagiełły? Ostatnio były informację o zbadaniu sondą grobowca Władysława Łokietka, ale próżno znaleźć informacje o tym. Dziwi mnie to, bo inne groby/trumny polskich władców czy członków ich rodzin były wielokrotnie otwierane, a te dwa ww. nigdy.

Badanie królewskich pochówków wymaga szczególnej odpowiedzialności i ostrożności badaczy. Dotychczasowe eksploracje łączyły się z konserwacją nagrobków lub kaplic grobowych. Badania naukowe, takie jak w przypadku pochówków Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, wymagają przygotowania szeroko zakrojonego interdyscyplinarnego programu angażującego specjalistów różnych dyscyplin (historia, historia sztuki, archeologia, antropologia, kostiumologia itp.) Publikacja wyników badań sondażowych komory grobowej Władysława Łokietka nastąpi dopiero po odpowiednim opracowaniu.

Martyna Bulińska, Krzysztof Czyżewski

Komentarze

Wpisz treść wiadomości
Wpisz swoje imię i nazwisko
Podaj prawidłowy e-mail
T_FORM_ERROR_RATE
Zaznacz to pole
DODAJ KOMENTARZ

#zapytaj kustosza Niech żyje król!

24.10.2024 godz. 16:00
Na Wasze pytania dotyczące ekspozycji czasowej "Niech żyje król! Koronacje Sasów na Wawelu" odpowiadają kuratorzy wystawy - dr Rafał Ochęduszko z Działu Zbiorów Militariów oraz Marta Golik-Gryglas z Działu Zbiorów Złotnictwa.

#zapytajkustosza Wawel Odzyskany

05.09.2024 godz. 11:00
„Wawel Odzyskany” jest naszą stałą ekspozycją, która pokazuje dzieje Wawelu od utraty niepodległości Rzeczypospolitej w 1795 roku do czasów współczesnych. Na pytania dotyczące wystawy odpowiada Katarzyna Pająk - kustoszka z wawelskiego Archiwum.

#zapytajkustosza Wawel Wyspiańskiego

24.04.2024 godz. 11:00
Co łączy Wyspiańskiego z Wawelem? Na pytania dotyczące Wawelu Wyspiańskiego odpowiada kuratorka wystawy Agnieszka Janczyk, kustoszka z Działu Zbiorów Prac na Papierze.

#zapytajkustosza Gabinet Porcelanowy

11.04.2024 godz. 15:00
Zapraszamy na odpowiedzi dotyczące Gabinetu Porcelanowego udzielone przez kuratorkę wystawy Dorotę Gabryś, kustoszkę z Działu Zbiorów Ceramiki i Szkła.
Zobacz wszystkie