To zależy od rodzaju ekspozycji, czy jest to duża czy mała wystawa. Dział Organizacji Wystaw pracuje z największą ilością działów wewnętrznych - począwszy od działów technicznych, poprzez merytoryczne i konserwatorskie, działy prawne, księgowość, a skończywszy na straży zamkowej i opiekunach ekspozycji. Natomiast co do firm zewnętrznych, zawsze współpracuje się z kilkoma firmami: przede wszystkim projektantem wystawy, drukarniami, oraz kilkoma firmami, które są odpowiedzialne za etalaż, czyli wyposażenie wystawy, jej aranżację. I tych firm może być bardzo różnie - od jednej, dwóch, aż po nawet pięć, sześć.

Korzystamy z Microsoft Project, to jest nasze podstawowe narzędzie. Oczywiście Excel też jest bardzo przydatny. Pracujemy na harmonogramach i kalendarzach, aby skoordynować zakresy czasowe z budżetem i zasobami ludzkimi. 

Ponownie, to zależy od wystawy. Małe wystawy z naszych zbiorów tworzy się krócej, wystawy, na które wypożyczamy muzealia zza granicy – zdecydowanie dłużej. Jeżeli jest to wystawa duża, tak jak w przypadku arrasowej, to pracę często zaczyna się już dwa lata wcześniej. Co ciekawe, wystawę Wszystkie arrasy króla…  przygotowywaliśmy w ekspresowym tempie jednego roku, co było niezwykle trudne. Na mniejsze wystawy wystarczy zwykle sześć miesięcy.

Tak naprawdę bardzo długo pozostajemy na etapie samego pomysłu. Na wypożyczanie obiektów z innych muzeów, czy instytucji, czasem trzeba poświęcić nawet pół roku. W międzyczasie projektuje się wystawę, współpracując z zewnętrznymi projektantami. Tak naprawdę najkrótszy jest czas samej realizacji, czyli montażu i wykonania etalażu. Najwięcej czasu wymaga faza planowania i projektowania.

Nie, arrasy nie pojadą w tournée. Myślę też, że nie ma za wielu przestrzeni, w których ta wystawa by się zmieściła (proszę zwrócić uwagę na skalę Zamku!). Natomiast jest planowana ekspozycja części wybranych arrasów w Wilnie w 2023 roku.

Na wystawie arrasów pokazaliśmy wszystkie eksponaty, które są w naszej kolekcji. Po wystawie wrócą one do specjalistycznych magazynów tkanin, przeznaczonych do przechowywania tego rodzaju obiektów.

Około 30 kg. 

Sala Senatorska Zamku Królewskiego na Wawelu jest największą salą, mającą ponad  280 metrów kwadratowych. Podobna do niej jest sala Poselska, zarówno pod kątem gabarytów, jak i układu okien. To prawda, że na dwóch dłuższych ścianach jest rząd okien, które wychodzą na północ i południe zamku. Zawsze musimy mierzyć się z pytaniem, co chcemy pokazać: architekturę czy arrasy. W Zamku nie ma wielu pomieszczeń, gdzie można wyeksponować kilka z największych arrasów figuralne, choćby tych z cyklu o Potopie. W tym przypadku zapadła decyzja, żeby eksponować arrasy. Co ważne, arrasy są powieszone na ekranach, które są wbudowane w przestrzeń tej Sali, a ich ewentualne zdemontowanie byłoby dość czasochłonne i pracochłonne. Na ten moment nie planujemy odsłonięcia okien. Wiąże się to z planami ekspozycyjnymi jakie ma Zamek Królewski na Wawelu. Przestrzenie na kameralne wystawy czasowe są planowane w innej przestrzeni Zamku. 

Największy „Szczęśliwość rajska” ma 40,6 m2. Najmniejsze są arrasy nadokienne i podparapetowe, które maja około 1,3 m2 (nie liczę obić krzeseł, które są całkiem małe maja do 0,35 m2).

Arras jest tkaniną, więc wieszanie i ściąganie jest zupełnie inne niż obrazów, które są sztywne i rozpięte na ramach. Sposób wieszania arrasu jest bardzo prosty – do górnej krawędzi arrasu przyszyty jest rzep, który skleja się z drugą częścią, znajdującą się na drewnianej belce. Następnie za pomocą lin podciąga się tę belkę do stropu i arras swobodnie wisi przy ścianie.

Prace konserwatorskie postępują cały czas nad arrasami. Jest to proces czasochłonny, a arrasy to nie są jedyne tkaniny w kolekcji Zamku na Wawelu. Te arrasy, które jeszcze nie doczekały się konserwacji, czekają na swoją kolej. Zawsze naprawia i konserwuje się to, co jest najpilniejsze a muzealia w lepszym stanie zostawia się na koniec kolejki. Ponadto, konserwacja jest nauką, która cały się rozwija, pojawiają się nowe rozwiązania i technologie. Konserwacja cały czas się doskonali i jest prawdopodobne, że za dwadzieścia lat pewne zabiegi będą znacznie lepiej wykonane, niż jakbyśmy mieli do tego przystępować teraz.

Przy organizacji wystawy zaangażowanych jest wiele osób, z których część to Przy organizacji wystaw zaangażowanych jest wiele osób z różnych działów, z których część to pracownicy etatowi Zamku Królewskiego na Wawelu, a część to osoby, które są zatrudniane na czas realizacji danego zadania. Wynagrodzenia różnią się, w zależności od charakteru pracy, obowiązków, kompetencji i doświadczenia zawodowego.

Projektowanie wystawy na zamku jest niezwykle trudne. Pracujemy w pomieszczeniach historycznych, których ściany, stropy i podłogi są zabytkowe. Więc wszystko to, co stworzymy, musi być wolnostojące i lekkie, ma nie dotykać ścian, musi być zrobione z materiałów bezpiecznych dla obiektów. To pierwsze i podstawowe wyzwanie stawiane projektantom. Kolejnym wyzwaniem jest praca z obiektami zabytkowymi – każdy ma inne warunki przechowywania, natężenie światła, stopień zachowania. Rozwiązania na wystawach zawsze projektowane są z myślą o muzealiach i ich zabezpieczeniu i utrzymaniu warunków konserwatorskich, przy jednoczesnym jak najlepszym wyeksponowaniu turystom.  Oczywiście, zdarzają się sytuacje nieprzewidziane, że coś się nie mieści, albo nie wygląda tak dobrze, jak wyglądało na projekcie. Na szczęście przy dobrym projekcie bardzo dużo rzeczy można przewidzieć. Pomaga nam projektowanie 3D, kiedy wystawę możemy sobie wbudować w przestrzeń, obejrzeć z każdej strony. Dzięki temu dużo problemów możemy wyłapać już na etapie projektowym. 

Tak jednorodna i tak duża kolekcja, nie. Natomiast w Europie są inne zbiory tapiserii. 

Pierwszym etapem jest pomysł i scenariusz merytoryczny wystawy, czyli to, co ma być przedstawione - pomysł, historia, czy narracja takiej wystawy. Następie zatrudniani są projektanci. Są to projektanci wnętrz, artyści, albo architekci, którzy profesjonalnie zajmują się aranżacją wystaw. Tworzą oni koncepcję całości, jak i projekty poszczególnych elementów wystawy we współpracy z naszymi działami, min. technicznych i działem konserwacji. Wspólnie ustalamy rozmieszczenie poszczególnych elementów aranżacji, sposobu ich montażu, efektu oświetlenia, itp. Dział konserwacji sprawuje pieczę nad zapewnieniem odpowiednich warunków konserwatorskich dla obiektów. Pewne grupy obiektów, takie jak tkaniny, skóra czy papier, mają ograniczoną ilość światła, aby zachować kolory dla kolejnych pokoleń. Dlatego niektóre wystawy mogą się wydawać ciemne, ale nie jest to fanaberia muzeum, a wymóg konserwatorski.

Na całkowity koszt wystawy składa się bardzo wiele czynników, w tym także wynagrodzenia, co sprawia, że trudno podać jednoznaczną kwotę.

Wszystkie muzealia, czyli obiekty zabytkowe, które znajdowały się na drugim piętrze, gdzie prezentowano arrasy, były przechowywane w specjalnych magazynach, odpowiednich dla tego typu obiektów.

Każda wystawa projektowana i aranżowana jest osobno. Znacząca większość elementów produkowana jest na konkretną wystawę. Część z tych rzeczy wykorzystujemy przy kolejnych wystawach (np. gabloty, oświetlenie). Niestety część wyrzucamy, szczególnie te, które są zniszczone lub w pełni tożsame z wystawą (np. podpisy).