Utrata niepodległości w wyniku trzeciego rozbioru zaważyła na losach Wawelu. W latach 1795-1807 nastąpiła pierwsza okupacja austriacka, a w latach 1846-1905 druga. Spowodowało to dewastację zabudowy wzgórza wawelskiego i nieodwracalne zmiany w układzie przestrzennym wzgórza. Wawel przeznaczono na cytadelę - jeden z ważnych obiektów twierdzy Kraków. Próby roztoczenia opieki nad zamkiem i zainicjowania jego odbudowy rozpoczęły się w czasach Wolnego Miasta Krakowa 1815-1846. Wtedy to przystąpiono do zagospodarowania miniaturowego kraju, jakim była Rzeczpospolita Krakowska, a głównym obiektem tych starań stał się zamek na Wawelu. Usiłowano uporządkować teren wzgórza, a przede wszystkim odnowić budynek zamku. Zorganizowano akcję zbierania składek na ten cel. Projekt odnowy opracował architekt Franciszek Maria Lanci. Niestety z powodu wybuchu powstania listopadowego i innych wypadków dziejowych, projekt nie został zrealizowany, a później przyszła długa i ciężka noc drugiej austriackiej okupacji.

Restauracja komnat była bardzo praco- i kosztochłonna. Prace budowlane, jak i konserwatorskie, prowadzone były przez Kierownictwo Odnowienia Wawelu we wschodnim skrzydle zamku w latach 1921-1928, zaś w północnym skrzydle w latach 1929-1934. W odrodzonym państwie polskim był to najpoważniejszy program odnowienia zabytku i całego wzgórza po dwukrotnej dewastacji przez okupanta, wymagający dużych pieniędzy i sporej liczby fachowców z każdej dziedziny. We wnętrzach zamku podjęto prace przy wyburzaniu austriackich ścian dzielących komnaty, obmurowań grożących zawaleniem sklepień i stropów. W wyniku tego odsłonięto wiele oryginalnych elementów, takich jak gotycko-renesansowe, renesansowe i barokowe portale, obramienia okien, kominki, podstropowe fryzy i belkowane stropy. Poddawano je konserwacji, część elementów kamiennych wykuto na nowo, uzupełniono drewniane stropy, a malowidła zrekonstruowano. Pierwsze w całości odnowione wnętrza to sala na I piętrze Baszty Senatorskiej oraz tzw. Sypialnia Zygmunta I Starego w skrzydle wschodnim. Zdecydowano, że pierwsze piętro ma spełniać funkcje mieszkalne, a wawelski zamek stanie się rezydencją prezydenta Rzeczpospolitej. Apartament prezydencki ulokowano w narożniku północno-wschodnim, pokoje gościnne w części południowej skrzydła wschodniego. Komnaty II piętra służyć miały celom reprezentacyjnym i muzealnym, parter zaś w skrzydle północno-wschodnim przewidziany był na pomieszczenia Skarbca Koronnego.

Tak, na wystawie w Sali 3 można zobaczyć świetny program multimedialny z tego okresu, autorstwa Olgi Charzewskiej i Zdzisławy Chojnackiej. Przedstawia on zarówno architekturę zewnętrzną wzgórza, jak i sam zamek od środka.

Autentyczne elementy znajdujemy w północno-wschodnim narożniku zamku, m. in. w Sali Kazimierzowskiej czy Sali Jadwigi i Jagiełły. Także piwnice pod zamkiem i studnia pokazywana w nowo otwartej wystawie „Lapidarium” to autentyczne, od początku istniejące elementy. Zgromadzone na tej wystawie elementy kamienne - gotyckie, renesansowe czy barokowe - to artefakty znalezione na wzgórzu podczas prac renowacyjnych. Należą do najbardziej autentycznych elementów z czasów powstawania zamku w tamtych epokach.

Cały budynek zamkowy istniał w XVIII wieku.

Po odzyskaniu niepodległości, a przed wybuchem II wojny światowej nie udało się odnowić zachodniego skrzydła zamku. Stało się to dopiero w latach 1952-1963. Dokonał tego prof. Adolf Majewski, kierownik Kierownictwa Odnowienia Zamku Królewskiego na Wawelu.

Nie, na razie nie ma takich planów.

Na ten moment nie ma takiej możliwości. Na wystawie znajduje się kilka programów interaktywnych ułatwiających zapoznanie się z historią oraz postaciami związanymi z odzyskaniem i odbudową wzgórza wawelskiego.