Wydarzenia towarzyszące wystawie

Wielki finisaż wystawy "Wszystkie arrasy króla"

• 18 października – poniedziałek – wystawa nieczynna
  w tym dniu zapraszamy na bezpłatny mapping na dziedzińcu arkadowym, w godz. 19.00–21.00 (co 10 minut)
  
  
• 19-24 października:
  wydłużone godziny zwiedzania: 12.00-20.00, ostatnie wejście 18.40
  bezpłatny mapping na dziedzińcu arkadowym, w godz. 19.00–21.00
  po godz. 16.00 bilety normalne w cenie ulgowych – 30 zł
  specjalne zwiedzania z kuratorami — od wtorku do niedzieli, godz. 17.00, opłata 35 zł
  
  
• 26-31 października wydłużone godziny zwiedzania:
  
  26-27 X 9:30–20:00, ostatnie wejście 18:40
  28 X 9:30–18:00, ostatnie wejście 16:40
  29 X 9:30–19:00, ostatnie wejście 17:40
  
  30, 31 X 9.30–20.00, ostatnie wejście 18.40
  specjalne ceny biletów: normalny/ulgowy 20 zł; oprowadzanie z przewodnikiem: 30 zł; oprowadzanie z kustoszem: 35 zł

• 14 V, 28 V, 25 VI Ukwiecenie
• 18 VI, 9 VII Egzotyka i fantastyka
• 13 VIII Renesansowy koszyk – wersja letnia
• 10 IX Renesansowy koszyk – wersja jesienna

• wykłady – wydarzenie online, platforma Teams, maksymalna liczba uczestników: 40 osób
• godz. 18.00, czas trwania: ok. 45 minut
• udział bezpłatny, obowiązuje rezerwacja: rezerwacja@wawelzamek.pl

• 15 kwietnia – Kancelarie ostatnich Jagiellonów jako instrument władzy i ośrodek kultury 
  dr hab. Marek Janicki (Instytut Historii, Uniwersytet Warszawski)
  Wykład będzie dotyczyć instytucji kancelarii królewskiej i jej roli, zarówno w zarządzaniu państwem, jak i w kształtowaniu stosunków zewnętrznych monarchii ostatnich Jagiellonów. Omówiony zostanie skład osobowy kancelarii i tryb jej funkcjonowania, a także model kariery duchownych i humanistów zatrudnianych w niej jako pisarze, sekretarze i posłowie. Szczególna uwaga poświęcona zostanie kancelarii jako środowisku najwybitniejszych humanistów monarchii polsko-litewskiej, którzy podejmując w swej twórczości problematykę historyczną, prawno-ustrojową czy też etyczną, czynnie i z uznaniem obcych uczestniczyli w dyskursie europejskiej res publica litteraria.
• 13 maja – Konserwacja arrasów królewskich – historia, lata 1928–2021 
  Jerzy Holc (Zamek Królewski na Wawelu)
  Konserwatorzy z Pracowni Konserwacji Tkanin Zamku Królewskiego na Wawelu nieustająco dbają, aby unikatowa kolekcja arrasów królewskich pozostawała w jak najlepszej kondycji. Podczas wykładu zostaną przedstawione sposoby konserwowania arrasów, stan ich zachowania, a także barwne opowieści zza kulis pracowni konserwatorskiej.
• 20 maja – Jagiellonowie a sztuka 
  dr hab. Marek Walczak, prof. UJ (Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Jagielloński
• 24 czerwca – Czym jest i jak powstaje arras?
  dr Magdalena Piwocka
  Potrzeba wyjaśnienia nie tylko terminologii, ale techniki, jaką wykonywano arrasy, istnieje nie od dziś. Nie darmo w historycznych relacjach mylnie określano je jako tkaniny haftowane (zwłaszcza złotymi i srebrnymi nićmi).Jeszcze mniej znany jest proces tworzenia tych wielkich dzieł, opartych na kilku kolejnych projektach. Problemy te postaramy się omówić i pokazać na przykładach kilku znanych europejskich serii, dla których zachowała się – mniej lub bardziej kompletna – dokumentacja "warsztatowa".
• 5 sierpnia – Dzieje kolekcji arrasów po 1921 roku 
  Magdalena Ozga (Zamek Królewski na Wawelu)
  Rewindykacja tapiserii, którą umożliwił traktat ryski, zawarty 18 marca 1921 roku zakończyła się w 1928 roku, kiedy ostatnie tkaniny trafiły na Wawel. Wojenna ewakuacja z Krakowa przez Rumunię, Francję i Anglię skończyła się w Kanadzie, skąd arrasy wróciły dopiero w 1961 roku. Te dwie daty – 1921 i 1961 wyznaczają ramy dramatycznego i obfitującego w wydarzenia okresu w dwudziestowiecznej historii niezwykłego kolekcji.
• 29 lipca – Garderoba pełna splendoru. Opowieść o ubiorach króla Zygmunta Augusta i trzech Królewskich małżonek 
  dr Maria Molenda
  Na dworze ostatnich Jagiellonów ubiór pełnił niezwykle ważną rolę, służąc przede wszystkim wielowymiarowej prezentacji monarchy i jego rodziny, gdyż należałdo środków, które najlepiej oddawały ich wyjątkową pozycję. Kreacje tworzone dla władcy i jego bliskich szyto z ekskluzywnych tkanin sprowadzanych z najważniejszych centrów produkcji jedwabnych tekstyliów i dekorowano bogatymi pasmanteriami, haftami i klejnotami. Stroje te wykonywał sztab profesjonalnych międzynarodowych rzemieślników zorientowanych w aktualnych meandrach sztuki dworskiego ubioru. Decyzje Zygmunta Augusta odnośnie zasobu królewskiej garderoby wpisywały dwór ostatniego Jagiellona w europejskie standardy dworskiej mody. Zgodnie z duchem epoki monarcha ten zgromadził wspaniałą i różnorodną kolekcję ubiorów, w której znalazły się m.in. szaty włoskie, niemieckie i węgierskie. Odpowiednie wyczulenie na sprawy mody zawdzięczał zapewne swym rodzicom: królowi Zygmuntowi I i Bonie Sforzy. Monarchini ta zgromadziła imponujący prywatny majątek, którego istotną częścią były wspaniałe zbiory biżuterii, a suknie z jej ślubnej wyprawy olśniewały pięknem, stanowiąc zarazem swoisty przekaz kulturowy włoskiego renesansu. Kolejne królowe na polskim tronie – trzy słynne małżonki Zygmunta Augusta – ubierały się w bogate szaty, odzwierciedlające aktualne modowe trendy, a baczne przyjrzenie się decyzjom króla w zakresie ubiorów, pozwala wniknąć nie tylko w świat dworskiej etykiety i splendoru, ale także emocji i porywów serca.
• 19 sierpnia – Król kolekcjoner? Zygmunt August i jego kunstkamera 
  dr Mateusz Grzęda (Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Jagielloński)
  W roku 1565 flamandzki lekarz i humanista, Samuel Quiccheberg opracował koncepcję kolekcji idealnej, której projekt i urządzenie przedstawił w traktacie Inscriptiones; vel, tituli theatri amplissimi, powszechnie uznawanym za pierwszą rozprawę muzeologiczną nowożytnej Europy. Tytułowy teatr można rozumieć jako przestrzeń, w której zebrane być miały „rzeczy kunsztowne i cudowne, jak też rzadkie i skarby wszelkiego rodzaju i kosztowne urządzenia, rzeczy złożone i obrazy”. Cały zbiór miał służyć właścicielowi jako źródło wiedzy o świecie i jako taki obejmował rozległy zespół gabinetów, bibliotek, archiwów i warsztatów. Teatrum sapientie Quiccheberga, choć w swoim zamyśle niepozbawione ambicji filozoficznych, spełniało przede wszystkim zadania natury praktycznej – z jednej strony było swoistym laboratorium wiedzy i źródłem postępu, które pobudzało ciekawość władcy, z drugiej zaś stanowiło odzwierciedlenie jego statusu, znaczenia i charakteru. Przedstawiona przez Quiccheberga koncepcja, choć sama w sobie utopijna, nie jest bez związku z rzeczywistymi kolekcjami budowanymi w ciągu XVI wieku i jest wyrazem kształtującego się w tym okresie modelu zbieractwa określanymterminem„gabinet osobliwości” albo Kunst- i/lub Wunderkammer. Kolekcje tego typu mogły się od siebie znacznie różnić, z reguły jednak kierowane były podobnymi aspiracjami zmierzającymi w kierunku odtwarzania za pomocą różnorodnych przedmiotów – wytworów natury i sztuki – pomniejszonego obrazu wszechświata, tworzenia zamkniętego mikrokosmosu, który odpowiadałby makrokosmosowi. Zbiorem mającym cechy kunstkamery mógł się poszczycić także Zygmunt August. Pomimo że znakomita większość wyrobów zgromadzonych przez ostatniego Jagiellona została bezpowrotnie utracona, ze źródeł pisanych wyłania się dość jednoznaczny obraz kolekcji tworzonej w sposób staranny i przemyślany w oparciu o kryteria pokrewne tym, o których pisał Quiccheberg i według których swoje gabinety tworzyli w XVI wieku inni europejscy władcy. Przekazy, którymi dysponujemy – lakoniczne zapisy rachunkowe, inwentarze i co najwyżej kilkuzdaniowe opisy – nie pozwalają odtwarzać wyglądu królewskiego gabinetu, w takim stopniu w jakim jest to możliwe w przypadku takich sławnych gabinetów jak kunstkamera arcyksięcia Ferdynanda II Habsburga na zamku w Ambras lub Albrechta V Wittelsbacha w rezydencji monachijskiej. Można jednak na ich podstawie sformułować kilka ogólnychwniosków na temat charakteru zbiorów Zygmunta Augusta, wskazać cechy łączące je z innymi gabinetami osobliwości i elementy je wyróżniające. Celem wykładu będzie przeanalizowanie informacji o dziełach sztuki i artefaktach należących do polskiego króla w kontekście kształtującej się w XVI wieku kultury kolekcjonerstwa i rozważenie artystycznych preferencji tego władcy, kryteriów jakimi się kierował jako zbieracz oraz wzorców, które ukształtowały jego gust i oczekiwania wobec sztuki.
• 16 września – Uwagi o dworze Zygmunta Augusta 
  dr hab. Marek Ferenc (Instytut Historii, Uniwersytet Jagielloński)
  Dwór królewski Zygmunta Augusta to problem niezwykle złożony i wielowątkowy. Można zajmować się nim w kategoriach politycznych, organizacyjnych, społecznych, obyczajowych, kulturalnych i wielu innych. Nie będziemy utaj rozstrzygać wszystkich zagadnień związanych z działalnością polskiego dworu królewskiego ostatniego Jagiellona. Będziemy jedynie w sposób fragmentaryczny i wybiórczy, w formie krótkich uwag, przedstawić niektóre kwestie związane z funkcjonowaniem najbliższego otoczenia Zygmunta Augusta, mamy nadzieję, że uda się w ten sposób nieco przybliżyć tę problematykę. Rzeczą znamienną jest, że w odróżnieniu od czasów panowania Zygmunta I Starego w okresie rządów jego syna wyraźnie zmniejszyła się rola Wawelu. Główną siedzibą monarchy pozostawał on do 1553 roku. Potem Zygmunt August w pewnym stopniu powróciłdo średniowiecznego modelu króla podróżującego. Najchętniej przebywał w Wielkim Księstwie Litewskim, a szczególnie upodobał sobie Podlasie (w 1569 roku inkorporowane do Polski). Częste przemieszczanie się dworu monarszego nie sprzyjało jego pracy i nie wzmacniało znaczenia, czemu w dużym stopniu sprzyjały cechy charakteru samego króla. Bez wątpienia nastąpił pewien regres życia dworskiego, zwłaszcza jeśli porównamy je z czasami Zygmunta Starego i Bony Sforzy. Z drugiej strony otoczenie ostatniego Jagiellona stało się wzorem dla jego następców i punktem odniesienia dla dworów elekcyjnych władców Rzeczpospolitej.

• 28 października – Polska w Europie XVI wieku. Dyplomacja czasów ostatnich Jagiellonów 
  dr hab. Marek Janicki (Instytut Historii, Uniwersytet Warszawski)
  Wykład będzie omówieniem miejsca Polski i Litwy w Europie XVI wieku– głównych kierunków i problemów dyplomacji jagiellońskiej. Przedstawione zostaną sylwetki wybranych dyplomatów czasów Zygmunta I i Zygmunta II Augusta. Osobna uwaga poświęcona zostanie świadectwom pozostawionym przez szesnastowiecznych dyplomatów polskich i obcych. Zilustrowane zostanie znaczenie korespondencji dyplomatycznej, a także raportów, takich jak "relacje końcowe" nuncjuszy apostolskich, które zawierają nie tylko cenne opinie o Polsce i Litwie, ale również istotne szczegóły do scharakteryzowania Zygmunta Augusta i jego aktywności kolekcjonerskiej.

• spotkania odbywają się o różnych godzinach — szczegóły w opisach w kalendarium wydarzeń
• bilety: dziecko 15 zł, opiekun 5 zł; sprzedaż online — linki podajemy tydzień przed terminem spotkania, także w opisach w kalendarium wydarzeń

• Rośliny i zwierzęta na arrasach
• Wszystkie arrasy króla Zygmunta Augusta

• Wątki biblijne na arrasach króla Zygmunta Augusta (IV-VI)
• Dzieje wawelskich arrasów

• Dzieje wawelskich arrasów

• 12 czerwca – gra terenowa – Okupanci, patrioci i losy wawelskich skarbów 
• 17 czerwca – WYKŁAD – Zwierzęta nazwane 
  prof. dr hab. Jerzy Bralczyk 
• 18 czerwca – WYKŁAD – Historia gry w palanta
  Prowadzenie: dziennikarz sportowy Norbert Tkacz oraz prezes Polskiego Stowarzyszenia Palantowego Łukasz Szymborski.
• 19 czerwca MECZ W PALANTA
  Pierwsza od czasów króla Zygmunta Augusta rozgrywka w palanta na Wawelu. Zawodnicy w strojach z epoki, uwijać się będą na zaaranżowanym boisku i walczyć o względy obecnego na meczu monarchy i całego dworu.
• 16 lipca – Uczta. Kulinarna rekonstrukcja wesela Zygmunta Augusta i Katarzyny Habsburżanki
• 24 lipca – Dwór z aksamitu i pereł - Pokaz mody renesansowej
• 1 września – ogłoszenie konkursu "Werdiurowe opowiastki"