Zbrojownia

Ekspozycję Zbrojowni otwiera sień, w której prezentowana jest broń drzewcowa oraz miecze dwuręczne. Największą część stanowią reprezentacyjne halabardy używane przez gwardie dworskie i miejskie, a także oficerów i podoficerów piechoty, niektóre bogato zdobione i opatrzone herbami takich władców jak król Francji Ludwik XIV, arcyksiążęta Ferdynand (późniejszy cesarz) i Ernest Habsburgowie, książę Bawarii Ferdynand Wittelsbach, arcybiskupi Salzburga: Wolf Dietrich von Reitenau oraz Parys Lodron. Wyjątkowymi walorami artystycznymi odznacza się grupa broni pochodzącej ze zbrojowni elektorów Saksonii z dynastii Wettynów, na czele z glewią z około połowy w. XVI z postacią Lukrecji na żeleźcu. Z Polską wiąże się glewia z herbami Zygmunta III Wazy oraz grupa partyzan gwardii nadwornych Jana Kazimierza, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Jana III Sobieskiego oraz Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa. Reprezentatywny charakter posiada również kolekcja mieczy dwuręcznych z XVI i początku XVII stulecia, wśród nich paradny miecz z r. 1574 używany przez gwardzistów Juliusza II Brunszwickiego.

Została poświęcona ręcznej broni palnej oraz miotającej o charakterze reprezentacyjnym i myśliwskim. Zobaczyć tu można znakomite, inkrustowane kością, zdobione trawieniem i rytowaniem strzelby, arkebuzy, petrynały i pistolety z wytwórni niemieckich, śląskich, francuskich, hiszpańskich oraz polskich (w. XVI-początek w. XIX). Interesujące są również przeznaczone do celów myśliwskich i sportowych kusze, głównie niemieckie, z pięknym egzemplarzem wykonanym w r. 1725 Saksonii, najpewniej dla podskarbiego Stanisława Poniatowskiego.

Końcowa część ekspozycji rozmieszczona jest w trzech piwnicach: gotyckiej z w. XIV (ze sklepieniem wspartym na centralnym filarze) oraz dwóch renesansowych z 1. połowy w. XVI. Przy ścianach pomieszczono lufy armat, haubic i moździerzy – od małych wiwatówek do ogromnych polowych. Znakomitym poziomem artystycznym wyróżnia się para armat z połowy w. XVI z postaciami Herkulesa i Samsona, odlanych zapewne przez pracującego dla Zygmunta Augusta norymberskiego ludwisarza Oswalda Baldnera, sprowadzonego później przez króla do Polski. Zespół dział (najstarsze z r. 1506) z herbami polskich królów, hetmanów i możnowładców, dzieł wybitnych odlewników, zalicza się do najcenniejszych w skali krajowej i znaczących w skali europejskiej. Ukazują one doskonale zmiany jakie dokonały się w polskiej artylerii, szczególnie za sprawą reform Władysława IV i Stanisława Augusta Poniatowskiego.