W podobnej pozycji ukazany jest młody centaur:  chłopiec o pogodnym wyrazie twarzy, ze zwróconą w lewo głową, kręconymi kędziorami i wyprostowanym tułowiem.  W lewej ręce trzyma lagobolon - myśliwską broń używaną do polowania na zające, prawą unosi do góry. Na lewym ramieniu ma zawieszoną skórę dzika. Uosabia słynącego z mądrości, proroctw i polowań centaura Chirona.

Młody centaur (Chiron)

Wawelskie brązy to redukcje monumentalnych, około półtorametrowych, szaro-czarnych marmurowych centaurów Furietti, znalezionych podczas wykopalisk w rzymskiej willi Hadriana w 1736 r. Nazwę zawdzięczają swojemu odkrywcy, odpowiedzialnemu za wykopaliska, archeologowi i kolekcjonerowi dzieł sztuki Giuseppe Alessandro Furietti. Rzeźby zostały odnowione i opisane już w latach 1738–39, szybko zdobyły uznanie, a o ich pozyskanie zabiegał ówczesny papież Benedykt XIV. Furietti nie zgodził się na ich sprzedaż, co podobno skutkowało papieskim gniewem i odmową nominacji kardynalskiej. Po jego śmierci, w 1765 roku papież Klemens XIII zakupił rzeźby dla Muzeum Kapitolińskiego, gdzie pozostają do dziś.

Rzymskie centaury powstały prawdopodobniej na zlecenie cesarza Hadriana w II w. n.e. Są to kopie rzeźb w brązie dłuta Aristeasa i Papiasa, artystów z Afrodyzjas, gdzie mieściła się szkoła kopistów dzieł greckich.

Brązowe kopie centaurów kapitolińskich, wytwarzane we włoskich odlewniach Zoffoli, Righetti i Boschi, były bardzo chętnie kupowane przez podróżników odwiedzających Rzym w XVIII wieku. Wiele z tych statuetek  znajduje się dziś w znanych europejskich kolekcjach.

Oprócz wawelskich wersji są znane między innymi centaury o niemal identycznych wymiarach w zbiorach Muzeum Narodowego w Sztokholmie (Giacomo Zoffoli, 1731-1785) czy w Ermitażu (Giuseppe Boschi, 1760-1821). Można je też regularnie znaleźć na aukcjach (Sotheby’s 2017, Dogny Auction 2018 ).

Wielka popularność centaurów Furietti powodowała, że były kopiowane jeszcze długo w XIX i XX w.

http://muzea.malopolska.pl/obiekty/-/a/4869610/4945453 

http://muzea.malopolska.pl/obiekty/-/a/4869610/4889375 

• Amanda Hilliam, Longing for the Antique: Collecting the bronze statuettes of eighteenth-century Rome. Master of Studies in History of Art and Visual Culture, Trinity Term 2013
• Roman bronzes at the court of Gustavus III of Sweden: Zoffoli, Valadier and Righetti, CHIARA TEOLATO, The Burlington Magazine  CLIII, listopad 2011
• H. Honour: Bronze Statuettes by Giacomo and Giovanni Zoffoli, Connoisseur 148 (1961)
• Władysław Kopaliński, Słownik Symboli, Warszawa 1990