11 XI czynne wyłącznie: Wawel Odzyskany oraz Lapidarium | Oficjalna strona biletów na Wawel: bilety.wawel.krakow.pl

Blog Edukacyjny

Wiedza / Najpiękniejsze
dr Joanna Winiewicz-Wolska
Joanna Winiewicz-Wolska 17.04.2020 godz. 12:57

Stwarzanie Homunculusa

W tym cyklu prezentujemy Wam najpiękniejsze obrazy z kolekcji Zamku Królewskiego na Wawelu.
Głównym motywem obrazu jest leżąca na dwóch księgach końska czaszka, którą mężczyzna w kapturze demonstruje wymownym gestem starej kobiecie; w prawej ręce trzyma zwinięty arkusz. Prawa ręka kobiety spoczywa natomiast na czaszce ludzkiej, widocznej w prawym dolnym rogu obrazu. 

Obraz ilustruje sięgającą późnego średniowiecza i związaną z rozwojem alchemii, a także mistyki koncepcję stwarzania człowieka. Słowo homunkulus –zdrobnienie od łacińskiego homooznacza  tutaj „małego”, a w tym kontekście: sztucznego – człowieka. Miało się to dokonywać drogą eksperymentów alchemicznych; na naszym obrazie – w końskiej czaszce.
Pietro Muttoni; właśc. Pietro Della Vecchia (1605-1678)
Stwarzanie Homunculusa
ol., płótno, 62,5 x 106 cm
nr inw. 5287
Jeden z przepisów na uzyskanie „alchemicznego” człowieka znajdziemy w przypisywanym Paracelsusowi traktacie De natura rerum, wydanym w r. 1537. Metoda, dość niesamowita, polegała na umieszczeniu zarodka w ciepłym i wilgotnym środowisku (np. w końskim nawozie), gdzie miałby się przekształcić w przeźroczysty, bezcielesny twór, który następnie należało przez 40 dni odżywiać ludzką krwią. Inną, równie fantastyczną metodę – przez destylację ludzkiej krwi – proponował Pierre Borel, lekarz Ludwika XIV. Idea stworzenia człowieka w laboratorium była – oprócz poszukiwań kamienia filozoficznego, umożliwiającego transmutację metalu w złoto – jednym z głównych celów, jakie stawiali sobie alchemicy. Człowiek, ufny w swoją mądrość, pewny swojej wiedzy, wierząc w możliwość podporządkowania sobie natury, chciał stać się równy Bogu. Obraz ma wymowę moralizatorską: ma przestrzegać przed zgubną dla człowieka, zarozumiałą pewnością siebie i ślepą wiarą w moc nauki, do której nawiązują zarówno księgi, jak i zwój w prawej ręce mężczyzny. Stanowił ostrzeżenie przed grzesznymi praktykami – Homunkulus uważany był często za demona, wspierającego naganne, alchemiczne eksperymenty. 
 
Obraz powstał zapewne w latach 1650-1660, kiedy jego autor, Pietro Della Vecchia, utrzymywał ścisłe kontakty ze środowiskiem weneckiej Accademia degli Incogniti – stowarzyszenia intelektualistów, wolnomyślicieli. Jego dzieła z tego okresu przedstawiają uczonych, filozofów – malarz ukazuje swoich bohaterów zarówno w kontekście pozytywnym: ludzi nauki z jej rzeczywistymi osiągnięciami, często też piętnuje pseudo-nauki i pseudo-uczonych.  
 

Komentarze

Wpisz treść wiadomości
Wpisz swoje imię i nazwisko
Podaj prawidłowy e-mail
T_FORM_ERROR_RATE
Zaznacz to pole
DODAJ KOMENTARZ

"Śmierć ułana" Kajetana Stefanowicza

04.09.2024 godz. 11:00
W lipcu 2024 r. na Wawel wróciła odzyskana strata wojenna - akwarela "Śmierć ułana" lwowskiego malarza Kajetana Stefanowicza. O historii tego dzieła pisze Agnieszka Janczyk, kuratorka Zbiorów Prac na Papierze.

Pinsel i Bach. O muzyce towarzyszącej wystawie „Emocje. Lwowska rzeźba rokokowa” słów kilka.

06.08.2024 godz. 11:00
Nieodłącznym elementem wystawy „Emocje. Lwowska rzeźba rokokowa”, prezentującej arcydzieła rzeźbiarskie Johanna Georga Pinsla, jest muzyka. Zwiedzający mogą usłyszeć w tle utwory Johanna Sebastiana Bacha, uważanego przez wielu za największego kompozytora w historii.

Naśladując mistrza - słowo o kopii technologicznej "Martwej natury" Willema Claesza Hedy

03.01.2024 godz. 12:00
Proces wykonania kopii technologicznej obrazu “Martwa Natura” Willema Claesza Hedy ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu. Historia, techniki i technologie malarskie w XVII wieku.

O swojej pracy pisze autorka artykułu, mgr Marta Hirschfeld.

Lwowska rzeźba rokokowa

17.08.2023 godz. 12:00
W tajemnice rzeźb Johanna Georga Pinsla i lwowskiej rzeźby rokokowej wprowadzi Was jedna z kuratorek wystawy Joanna Pałka.
Zobacz wszystkie